Къайда къаллай бир ичедиле?

«Трезвая Россия» федеральный проектни специалистлери (ангыларгъа онг чыкъмай эсе) башха-башха регионлада адамла ичгини къаллай бир хайырланнганларын «ёнчелерге» оноулашхандыла. Аланы тинтиулерини эсеплери уа «Комсомльская правда» газетде билдирилгендиле.

Ара шахар кеф болгъанды

Областьланы, крайланы бла республикаланы экспертле быллай шартлагъа кёре тенглешдиргендиле: аракъы къаллай бир сатылады, ичгичиликден ёлгенлени саны, алкоголизим деген диагноз къаллай бир адамгъа салыннганды. Эсирип этилген бузукълукъланы санына да къаралгъанды.

- Бу кёрюмдюле регионда криминоген халны суратлайдыла, - деп ангылатхандыла Жамауат палатада.

Ачыкъланнганыча, халкъ эм кёп сууукъла кёп тургъан жерледе ичедиле. Аракъыны эм аз а Север Кавказны республикаларында хайырланадыла. Алай былайда сейир башха зат этдиреди: жылдан-жылгъа жалгъан ичгини чыгъаргъанланы араларында биринчи жерледе Север Осетия-Алания бла Къабарты-Малкъар турадыла. Кеслери уа эм аз ичген он республиканы санындадыла.

Дагъыда былтыр эм кёп аракъы бла сыра чыгъарылгъан эсе, быйыл чагъырланы саны оннга жетгенди. Аны ючюн уллу шахарла ичмегенлени араларындан 20-30 тизмеге энишге тюшгендиле. Аны сылтауу уа ала багъалы ичгилени (вино, коньяк) эм спиртлери аз сууланы сайлагъанларындады.

Градусну азыракъ

2016 жылны тогъуз айыны ичинде, былтыр бла тенлешдиргенде, ичги 1,5 процентге аз сатылгъанды.

Алай сидр, пуаре (башхача, кертме сидр) бла медовуха уа кёбейе барадыла. Ахыр эки жылда аланы сатыу юч кере ёсгенди. 2015 жылдан башлап былагъа сурам а 35 процентге кёп болгъанды.

- Арт заманнга дери сидр бизге бек аз сатылгъанды, - дейди Алкоголь.ру порталны баш редактору Михаил Смирнов. – бусагъатда уа ол модагъа киргенди, аны ючюн аны кёпле алгъанлары сейир тюйюлдю. Алгъа заманлада ол ахырысы бла болмагъанын эсге алсанг, къаллай бир сатылса да, кёп кёрюнеди.

Контрафакт бла самогон

Алай, эсеплеге ийнансакъ, къыралыбыз ичгиден иги артха тургъанчады. Росстатдан билдиргенлерине кёре, беш жыл мындан алгъа бир жылгъа хар инсаннга 18 литр спирт жете эди, эки жыл мындан алгъа – 13,5 литр, былтыр – 1,8 литр. Алай бир-бир экспертле бу тарихлеге ийнанмайдыла.

- 2007 жылда 2 миллиард литр аракъы сатылгъанды, 2015 жылда уа – 1 миллиард, - дейди ичги рынокланы жаны бла эксперт Вадим Дробиз. – Алай халкъ аз ичип башламагъанды. Аны сылтауу тюкенлени асламысы, бютюнда гитче шахарлада, контрафактны сатханларындады.

Кертиси бла да, акцизле тохтамай ёсе баргъанлары ючюн ичги да бек багъалы болгъанды. Бирле азыракъ ичип тебиреген эселе да, башхалары аракъыны кеслери жарашдырып тебирегендиле. Самогон аппаратла аслам сатылып бошдан башламагъандыла да. Мен окъуна юйде сыра этип тебирегенме. Ахчаны аяр муратда угъай, эксперимент ючюн. Алай аны бла официальный статистиканы уа, баям, игилендиргенме.

Эм аз ичген 10 регион:

- Ингушетия

- Дагъыстан

- Къарачай-Черкес Республика

- Къабарты-Малкъар Республика

- Къалмыкъ

- Ставрополь край.

- Белгород область

- Север Осетия-Алания

- Ростов область

- Чечен Республика

Эм кёп ичген регионла:

- Магадан область

- Чукотка

- Коми Республика

- Амур область

- Перьм край

- Карелия

- Бурятия

- Сахалин область

- Нижегород область

- Камчатка край