КЕЗИУЛЮ ФЕСТИВАЛЬДА МАСТЕР-КЛАССЛА

Бу кюнледе Къабарты-Малкъарда баргъан Шимал Кавказны миллет драма театрларыны «Южная сцена» атлы Халкъла аралы фестивальларыны чеклеринде актёр усталыкъдан бир къауум мастер-класс болгъанды.  Аны россей театр режиссёр, драматург, ГИТИС-де драма режиссураны кафедрасыны доценти Екатерина Геннадьевна Гранитова-Лавровская бардыргъанды. 

Устазны юсюнден:
Ол 1966 жылда Москвада туугъанды. Биринчи архитекторгъа, ызы бла Театр искусстволаны къырал институтунда режиссёр факультетде белгили профессор Леонид Хейфицни къолунда окъугъанды. Аны 1997 жылда бошагъанды.
Эки жылны ичинде Сургутда ишлегенди. Андан арысында Москвада Эстрада театрда, В. Маяковский атлы академия театрда эм башха жерледе режиссёр болгъанды, иги кесек спектакль салгъанды, инсценировкала жазгъанды, юч кино алдыргъанды, бир къауум телевидение постановканы да авторуду.

Екатерина Геннадьевна бардыргъан мастер-классха иги кесек адам келгендиле. Аланы араларында - Шимал Кавказны институнуну студентлери, Гитче Къарачайда «Умут» студияны эм фестивальгъа келген театрланы актёрлары, Прохладна, Терк, Майский район студиялада ишлегенле эм къараучула. 

Устазны дерси режиссёр, актёр эм педагог Всеволод Эмилевич Мейерхольдну системасын сахнада къалай хайырланыргъа боллугъуну юсюнден болгъанды. Ол айтханнга кёре,    белгили режиссёр спектакльни салыуну тёрт кезиуге бёлгенди. Биринчиси – оюннга хазырланыу, экинчиси – оюнну башлау, ючюнчюсю – бардырыу, тёртюнчюсю – ахырына жетиу. «Аладан къайсы бек магъаналы сунасыз?» - деген соруугъа хар ким кесича жууап бергендиле. Екатерина Геннадьевна уа Всеволод Мейерхольд бек уллу эс хазырланыугъа бурургъа керекди дегенин эсгертгенди. «Сёз ючюн, Отелло юй бийчесин буугъанына угъай, ол анга къалай хазырланнганына», - деп, аллай юлгю да келтиргенди.

Ол белгилегеннге кёре, актёр къаллай бир къарыусуз болса, аллай бир ашыгъады сахнагъа чыгъаргъа. Керти да фахмулу артист а алда кёп оюм этип, кеси къалай сюеллигинден, санларын къалай тутарыгъындан, къарамындан башлап, хар неге да эс бурады.

Мейерхольдну системасын ангылата, Екатерина Геннадьевна студиячыланы ол не бу болумда не тюрлю халда сюелирге боллугъуна юйретгенди. Аны бла бирге сахнагъа бирден чыкъгъан адамланы араларындан биз кёрмеген байламлыкъ болгъанын белгилеп, ол затха да бир къауум жарау этдиргенди.

Устаз айтханнга кёре, сахнагъа чыгъаргъа хазырланнганда, жаланда текстни толу билиу бла чекленирге жарамайды. Къараучуланы алларына чыкъгъынчы, керти актёр хар бир гитче халны да сюзерге борчлуду. Аны юсюнден Екатерина Геннадьевна: «Искусство кёп ууакъ затладан къуралады», - дегенди  белгили орус театр  режиссёр Константин Станиславский.  Аны бла бирге, энчи театрны алгъанда, ол жаны болгъан затды.  Алай болмаса, кино, телевидение шоула эртте жабарыкъ эдиле аны жолун. Алай а къараучула юйлеринде телевизор аллында олтургъандан эсе, театргъа келиуню сайлайдыла. Аланы алдамаз ючюн а,  хар сахнагъа чыкъгъан  башындан сора да санларын къыйнаргъа керекди», - деп белгилегенди.

Актёр сыфат къураучуду. Аны бла бирге ол режиссёрну къолунда материалды. Режиссёргъа аны акъылындан сора да, бети, саны, къылыкълары да магъаналыдыла. Аланы барыны да юсю бла ишлейди спектакльни салама деген уста. Мейерхольд актёр къурагъан сыфатына жюреги бла берилгенин жаратмагъанды. Аны къой, ол аны актёрну саулугъуна заран берирге. аны ауруулу этерге боллугъун чертгенди.  «Ол себепден, сахнада, сёз ючюн, спектакльни жигитини къоркъгъанын кёргюзтюр ючюн, актёр къоркъургъа керек тюйюлдю – ол жаланда аны кёргюзтюрге керекди», - деп ангылатханды устаз.

Ма ол себепден Всеволод Мейерхольд сахнада ойнауну башха, анга дери болмагъан «биомеханика» тюрлюсюн къурагъанды. Анда актёрну къалай къымылдагъаны баш жерни алады. Анга кёре жаратыладыла аны эмоциялары, ёню да анга кёре тюрленеди. Ол системаны кесини техникасы барды – ол солууну тюз алыугъа, тренаж бла чархын хазырлаугъа, ариулаугъа, сахнада сюелиуге, тебиуге да энчи эс бурдурады. 

Екатерина Геннадьевна бу мастер-классларында юйретгеннге кёре, актёр, кесини ишин иги этер ючюн, акъылын, чархын да бирча хазырларгъа керекди, оюнда къараучуланы алларына чыгъардан алгъа. Устаз ол жаны бла жаш актёрланы иги кесек упражнение этерге юйретгенди. Партнёрланы, сёз айтмай, къарамлары бла, къолларыны, женглерини бир бирге тийгенлери бла, сагъышлары бла  байламлыкъларын кёргюзтген жараула да этдиргенди. 
Суратла авторнудула.

Мусукаланы Сакинат.
Поделиться: