Усталыгъы бла махтау тапханды

Радиону, телевиденияны звукорежиссёрларыны, операторларыны ишлери, жанындан къарагъаннга тынч  кёрюннгенликге, къыйынды, жууаплыды. Баям, аны ючюн болур, радиода эм магъаналы бериулени не заманда да Тебердиланы Мариямгъа ышанадыла, жарашдырып, эфирге берирге.

«Нартла» деген аудиопроектни биринчи кесеги дуния жарыгъын кёргенде, композитор Джабраил Хаупа, презентацияда сёлеше, былай дегенди: «Звукооператор Тебердиланы Мариям бизни бек уллу  болушлукъчубузду. Ол башхала эшиталмагъанны эшитеди. Созайланы Илияс а аламат актёрду, сейирлик дикциясы барды». Аны ол сёзлери Мариям ишини чынтты устасы болгъанын шарт ачыкълайдыла. Ол къабартыча сёлеше билмейди, алай материалланы къайсы тилде да эфирге бирча тап, тынгылы жарашдырып береди. Таулу тиширыу кёлю бла тамамлайды тутхан ишин.

-Нарт эпосну жаздыра туруп,-дейди журналист Марианна Теуважукова,- Мариям, спецэффектлени хайырланып, ауазла тюрленирча эталгъанды. Аудиожазыугъа тынгылагъанла ол къаллай къыйын, уллу ишни тамамлагъанын билмейдиле. Алагъа сёзле, макъам, башха тауушла да бирча ариу эшитилирге керекдиле. Ол затны жалчытыуда Мариямны къыйыны уллуду.

Тебердиланы Мариям, Геляхланы Маликни къызы, телевидениягъа щколну бошагъандан сора секретарь болуп келген эди. Алай ол къуллукъда эки-юч  айдан кёп ишлемегенди. Режиссёрну ассистенти болуп кёчеди, аны жууаплылыгъын кёрюп  алгъандыла ары.

Къызны тирилигин, хунерлигин да телевиденияны таматалары эслемей къоймагъандыла. Аны ол замандагъы башчысы Макытланы Сафар, баш режиссёр Варужан Панасян эм башхала анга  болушхандыла, эс тапдырыргъа  кюрешгендиле. Артдан-артха уа Мариям кеси режиссёрча «Тейри  къылыч», орус тилде жаш тёлюге эм сабийлеге аталгъан, искусствода эм культурада ишлеген белгили адамланы юслеринден бериуле къураргъа къатышханды. Анга кёпле бла ишлерге тюшеди. Жаш режиссёрну  Залийханланы Жанакъайыт, Гюлюйланы Мажит, Гочияланы Сагъыт ишни кёп жашырынлыкъларына юйретгендиле.

Бир жол а телевидениягъа аты дуниягъа айтылгъан чеченли тепсеучю Махмуд Эсамбаев келеди. Аны  бла тюбеширге, суратха тюшерге ол заманда ким да угъай дерик тюйюл эди. Мишаланы Аминат, Гайыланы Тамара, Мариям да Макыт улудан аланы аны бла танышдырырын тилейдиле. Эсамбаев а, хуржунундан суратларын чыгъарып, къол салып, къызлагъа саугъагъа береди. Мариямгъа уа «Уллу сюймеклик  эм хурмет бла, эгечим Мариямгъа!» деп жазгъан эди. Аны, бек багъалы саугъаныча, бюгюн да сакълайды ол.

Ишден сора, тиширыугъа ёз жашауун да къураргъа керекди. Таулу къыз да, заманы  жетгенде, адет бла Тебердиланы Владимирге эрге чыгъады. Алагъа  эки жаш - Залим бла Илияс – тууадыла. Болсада Мариямны юйде  олтуруп къалыр умуту жокъ эди. Ол радиогъа  ол заманда таматалыкъ  этген  Созайланы  Ахматха бир жол тюбегенинде, ишге  къайтыргъа  сюйгенин билдиреди. Ол да: «Сюе эсенг, кел»,- дейди. Мариям, сагъыш эте турмай, экинчи кюн окъуна  келеди. Андан бери отуз  жылдан аслам заман озгъанды.

-Радиогъа келгенимде, биринчи Зара Жатиева бла тюбешеме. Ол фонотеканы таматасы эди. Мында къызланы  кёплерин таный  эдим да, бош  кезиуюм болса, Бадалланы Аминат, Энейланы Рая ишлеген операторскийге баргъанма. Ала, пульт артына олтуруп, аппаратура бла кюрешгенлерине  сукъланып къарагъанма. Мен а  эрттеден бери да  кюсеп тургъан иш эди ол,- деп эсгереди Мариям.

Сора жыл жарым да ётгюнчю, орус редакцияда звукооператор къыз ишден кетеди да, аны ары кёчюредиле. Анда биринчи  устазы Борис Бербеков болгъанды. «Ол манга кёп болушханды, юйретгенди, сау болсун, бюгюн–бюгече да уллу хурмет бла эсгереме. Мен насыплыма, дерге боллукъма. Алгъа телевиденияда, артда радиода ишлегенимде да бир осал, къылыкъсыз, огъурсуз адамгъа тюбемегенме. Айып этмегиз, баш ием, къайынларым да манга, келин деп угъай, Мариямка деп сёлешгендиле. Энди уа кесими да келинчигим барды.  Къызым жокъ эди да, Аллах манга къыз да бергенди,деп турама»,-дейди Мариям.

Айырмалы эм кёп жылланы ишлегени ючюн аны уллу саугъалары жокъдула. Ол: «Мени уа нек унутасыз, манга  да бир эс  бурсагъыз а»,- деп, бир заманда кишиге дау этмегенди. Алай аны ишине жууаплы кёзден къарагъанына, ишине кертичилигине багъа берилмей къалмагъанды. Анга  «Къабарты-Малкъар Республиканы культурасыны сыйлы къуллукъчусу»  деген махтаулу  ат  аталгъанды. Телерадиокомпанияны грамоталары, дипломлары да бек кёпдюле. Алгъаракълада Дуния Артий комитетни Шимал Кавказда представительствосу Тебердиланы Мариямны  бу организацияны дипломуна бла алтын  майдалына тийишли кёргенди.                               

Холаланы Марзият.
Поделиться: