Абадан адамлагъа къарауну амалларын къырал къалай онгла бла тюрлендирирге сюеди?

 

 

Бюгюнлюкде къарты къарыусуз болгъан юйюрле бу жарсыулары бла бирден бирге къаладыла. Сайлау этерге тюшеди: ишден кетип анга къараргъа, биргесине олтурурча адам алыргъа неда аны абаданла тургъан юйге берирге – аны юсюнден эшитгенлей окъуна уа тамата титиреген этеди.

 

- Ол  бек уллу, алыкъа тамамланмай тургъан проблемады, - дейди «Жангы пенсиячы» деген организацияны директору Елена Шахова. – Россейни Пенсия фонду абадан адамгъа къарап ишге чыгъалмай тургъанлагъа пособие береди. Алай ол асыры гитчеди, иш хакъгъа жетмейди. Къартха адамны алып къаратхан багъады, ол кёплени къолларындан келмейди. Къырал, сакъланнганыча, саусуз къартлары бла юйюрлеге болушуп башласа, ол аланы интернатлада тутхандан эсе 7 кереге учуз боллукъду – экспертлени тинтиулери анга шагъатлыкъ этедиле. 

 

Бюгюнлюкде, нормагъа кёре, санитарка тёшекден къопмагъан 12 къартха къараргъа керекди, алай а ол 20-25 саусузну жумушларын толтурады. Аай эсе да, къырал интернатха тюшген къыйынды (аны ючюн абаданла пенсияларыны 75 процентин бередиле), кезиу жетгенчи кёп заманын сакъларгъа тюшеди. РФ-ни урунуу министерствосуну эсеплерине кёре, 2017 жылны 1 январына къыралда социальный жумушланы жалчытхан 1277 организация ишлегендиле, алагъа тюшерге кезиулерин а 9,2 минг адам сакълагъандыла.

 

 

Къырал бу болумну къалай бла тюрлендирирге дейди? Биринчиден, келе тургъан 3 жылда 17 минг адам сыйынырча 100 жангы интернат ишленирге керекди, 51 мекям жангырытыллыкъдыла эм 500-не толу ремонт этилликди. «Тергеулеге кёре, 2018-2022 жыллада финансирование 43,6 миллиард сомгъа жетерикди», - деп билдиргенди урунуу эм социальный къорууланыу министр Максим Топилин.

 

Экинчиден, 2017 жылны 30  октябрине абадан эм сакъат адамлагъа кёп заманны ичинде къарауну системасы жарашдырылып бошаргъа керекди, анга аланы юйлерине барып, стационар эм жарым стационар халда, службаланы эм сиделкаланы болушлукълары бла къарау эмда юйюрге саусузну бакъгъанда болушукъ этиу да киредиле. 

 

«Бу жангы система бусагъатда тюбей тургъан кёп проблемаланы тамамларыкъды, - дейди абаданлагъа болушлукъ этген «Къартлыкъ къууанчха» фондну башчысы Елизавета Олескина. – Бизде кёбюсюнде адам кеси себеплик излеп башлагъынчы, аны къырал эслемейди. Аны ючюн аслам адам, бютюнда кеслери аллына жашагъанла, болушлукъсуз къаладыла. Аны бла бирге къартла интернатлагъа тюшедиле, акъыллары кете башлагъан эсе уа – психбольницалагъа бла психоневрология интернатлагъа. Кёпле юйлеринде къалыргъа сюедиле, жууукълары да алагъа къараргъа хазырдыла. Аллай юйюрлеге жангыз да болушлукъ керекди: саусуз абаданнга тюз багъарча юйренирге, ол коляскада эсе, юйлеринде анга таплыкъгъа онгла къураргъа, сиделкагъа тёлерге. 

 

Къартла жашагъан интернатлада халны да тюзетирге тийишлиди. Алада тургъан кеслери аллына жюрюялмагъан къартла инвалидность алалмайдыла. Нек дегенде аны ючюн кёп инстанциягъа барыргъа керекди, аланы уа аллай онглары жокъду. Аны хатасындан ала коляскала, подгузникле алалмай къаладыла. 

 

Учрежденияланы кеслеринде да ишчилери абаданлагъа эскирген жорукъла бла къарайдыла. Бу юч жылда биз жангы системаны Федерацияны алты субъектинде сынап кёрлюкбюз. Арда аны битеу къыралда да бардырырча, алгъа регионланы энчиликлерин эсге алып, талай тюрлю амал къураргъа керекди. Биз бюгюн аппаларыбыз бла аммаларыбызны хайырларындан жашайбыз. Аланы кюнлерин насыплыракъ этерге уа бизни къолубуздады». 

 

 

Россейни Пенсия фонду компенсация тёлеуню береди:

 

1. багъыу учреждениядан берилген заключениягъа кёре башха адам къатында туруп къараргъа керекли инсаннга;

 

2. 80 жылы толгъаннга къарагъаннга.

 

 

Айгъа 1200 сом.

 

- шимал жерледе жашагъанлагъа районларындан да ахча къошулады.

 

- бу тёлеу пенсия бла бирге бериледи.

 

- сакъланнганыча, пенсиячы ол ахчаны къарагъан адамына берликди.

 

- абаданнга къарагъан заман ишчи стажгъа киреди, аны хайырындан да жылгъа 1,8 балл алыргъа онг барды.

 

Пенсиячыгъа бакъгъан бир башха жерде ишлемеген адам, ол аны жууукъ жетгенине бла къалгъанына къарамай: туудугъу, къоншусу окъуна.

Ишлеген адамла, пенсиячыла эм иш табалмай пособие алгъанлагъа бу тёлеу берилмеди.

 

Россейни Пенсия фондуну жер-жерли бёлюмюне.