Кёз къарамы окъуна да ышаныулукъ береди

Нальчикни Дубки районунда Кардиология араны реанимация бёлюмюне тохтамай саусузланы келтиргенлей турадыла.  Кюн сайын ала,  бек аздан, жети-сегиз  адамны жашауу ючюн къазауат этип кюрешедиле. «Сизни  тынчлыкълы кюнюгюз неда кечегиз болуучумуду»,- деп сорама мен алагъа. Ала уа: «Андан эсе сагъатыгъыз десенг а!» - деп жууаплайдыла. Мен ала бла тургъан бир кесек заманны ичинде терк болушлукъ берген машиналаны экиси былайгъа хылыф жетедиле. Акъ халатлы къызла уа келтирилген саусузлагъа чапдыла.

Врачлагъа чырмамайым деп палаталадан бирине киреме. «Дунияны башында адамны саулугъундан багъалы зат болурму?  Жарсыугъа, бери тюшгюнчю аны ангыламагъанла,багъалай билмегенле, уллу кёллю болгъанла кёпдюле. Мен да аланы санында эдим.  Бери терк болушлукъ берген машина бла онгсуз болуп тургъанымлай жетдиргендиле. Олсагъат реанимация бёлюмге  жатдырдыла, терк окъуна тюрлю-тюрлю амалла этдиле. Артда врачла айтханнга кёре, жашауум къылдан иничке эди»,- деп хапарлагъанды пенсиячы Лидия Нашапигова.

Ол артыкъда бек  Балаланы Тамарагъа ыразы эди.  «Ол дуниядан къайтаргъанды мени,  аны игилигин ёмюрюмде унутмам. Кёз къарамы окъуна да ышаныулукъ береди. Эрттенликде палатагъа келсе, жарыкълыкъ келтирир.  Хар саусузгъа къалай жукъладынг, дарманларынгы уа заманында ичгенмисе, коридорда уа бир кесек айланнганмыса, шёндю уа бир затынг иш къыйнаймыды деп, жик жиги бла соруу этер. Башха специалистлени да келтирип къаратыр. Врач болса да, аллай болсун»,-дейди.

Жашауу келген Вера Иванова уа бу больницада биринчи кере болгъанын айтханды. «Насыбым да бар эди  бу бёлюмге, Тамараны къолуна тюшгеним. Ол аллай къайгъырыулу адамды. Багъарны аллында хар затымы тынгылы тинтип, манга жарарыкъ амалны табалгъанды. Дарманладан бирин да сатып алмагъанма. Аны жаратхан ана бла ата узакъ ёмюрлю болсунла!»-дегенди.

Шалушкачы Хочуланы Фатимат да Балаланы къызны бек махтады.  Андан сора мен  аны бла танышыргъа сюйдюм.  Анга  тюбейим деп  келгенимде, ол бусагъатда реанимациядады, дедиле. Сакъладым. Кёп  турмадым. Орта бойлу, арыкъсуу, чырайлы тиширыу, къатыма келип: «Мени излеген сизмисиз, не жумушугъуз барды?»-деп сорады.  «Саусузларынг сени юсюнгден жазарымы тилеп, аны ючюн келгенме»,-дейме. Ол а, гузабагъа къалып: «Угъай, угъай,газетде жазарча аллай бир не этгенме. Мен жаланда борчуму толтурама»,-дейди.

Мен да айтханымдан таймайма. Къоймазлыгъымы кёргенден сора: «Заманыгъыз бар эсе, бир кесек сакълагъыз, саусузларыма къарап чыгъайым»,-деп, кетеди.     

… Артдан жашауу къалай боллугъун киши да билмейди. Бирлени хунерликлери гитчеликлеринден белгили болады, бирлени уа - кечирек. Аны себепли хар ким да сюйген усталыгъын бирча сайлап къоялмайды. Элбрус элден Балаланы Борисни къызы Тамараны  уа гитчелигинде окъуна да кёрюнюп тура эди врач боллугъу. Аны анасыны эгечи  Абшаланы (Гергъокъланы) Алла Тырныауузда район больницада  ишлей эди. Къызчыкъ   анга ушаргъа асыры сюйгенден, ол алагъа келсе неда ол анга къонакъгъа барса, аны акъ халатын, къалпагъын да кийип тохтар   эди.

Саугъагъа  гинжи докторну берселе уа,  аны къууанчыны чеги жокъ эди. Битеу илляулары да  медицина бла байламлы эдиле. Аны себепли школну бошагъандан сора: «Къайры барайым?» -деп бир да арсарлы болмагъанды. Атасы   къызы  врач болурун сюйгени уа бютюн таукеллендиргенди.  Школну алтын майдалгъа бошап, Къабарты-Малкъар къырал университетге  экзаменлени жетишимли берип,  медицина факультетге  киреди. Андан сора уа - интернатура, ординатура эмда аспирантура,  кандидат диссертацияны къоруулау….

- Гитче заманымда  анамы эгечи ишлеген больницагъа барсам, кесими   бир башха дуниягъа тюшген суннганма. Мен аны  бир кесеги окъуна болургъа  сюйгенме.  Ким не айтса да, врач - огъурлу усталыкъды. Сёзсюз, къыйынды. Бирде сау  сутканы реанимацияда ишлеп, эрттенликде бёлюмде палаталада   саусузларыма  къараргъа да  тюшеди, жазыу иш да кёп заманны алады, болсада аз да сокъуранмайма этген сайлауума,-дейди доктор.

Кардиолог-реаниматолог усталыкъ бютюн уллу жууаплылыкъны излейди. Тиширыугъа угъай да, эр кишиге да тынч тюйюлдю аны кётюрген. «Ёлюмге юйреннген къыйынды. Бизге уа, жарсыугъа, аны кёрюрге терк-терк тюшеди. Жюрек аллай затды, бизде тургъан энди мажалды дегенлей, бир сагъатдан ёлюп къалыргъа боллукъду. Ма аллай заманда жууукъларын ол аман хапарны айтыу усталыгъыбызда бек осал жумушду. Алай, кечени узуну билген амалынгы аямай кюреше кетип, эрттенликде  саусузну бет къаны, жюреги да жерлерине келгенлерин, кеси да жарыкъ сёлешгенин кёрсенг, арыгъанынгы да унутаса, кёлюнг да кётюрюледи. Ма аллай чакъларымда кесими насыплыгъа санайма, -дейди врач къыз.

Бир жол реанимациягъа  биреу тюшеди. Врач аны олсагъат таныгъанды. Тёрт жыл мындан алгъа алада  жюрегине бакъдыргъан эди. Ауругъан, кесине келип, кёзлерин ачханлай, ышарып: «Царица Тамараны» къолуна тюшген эсем, жарсымайма, аягъы юсюме  терк боллукъма»,-деген эди.

Республикалы кардиология арада   коронарография этип   башлагъанларында Москвадан келген специалистле ол операцияны   къалай этерге кереклисин  кёргюзтюп  кетгенлей, экинчи кюн  терк болушлукъ берген машина бир жаш адамны  келтиреди. Бюгюн да врачла аны унутмагъандыла. Ол  Хабаз Шериев эди. Инфаркт бла тюшген эди. Аны жашаугъа къайтарабыз деп сау сутканы кюрешген эдиле.  Ма анга  коронарографияны эмда стентированиени да биринчи кере этгендиле.

-Адамны жюреги ауруп башлагъанлай, биринчи юч сагъатны ичинде больницагъа жетдирип, анга тийишли болушлукъ этилсе, артда багъаргъа да ол къадар женгил болады. Хочуланы Фатимат бла да ма алай болгъанды. Аны бизге терк келтирмеселе эди, кеч болуп къалыргъа къоркъуу бар эди. Дагъыда анга олсагъат операция этерге таукелленнгенибиз  болушханды,-дейди Тамара.

Мен да тургъанлай ол юйюне ашыргъан саусузгъа  мындан ары кесин  къалай жюрютюрге, не зат ашаргъа, дарманланы къалай ичерге кереклисин ангылатады. «Энди кесинге чыртда уллу кёллю болма, ауур кётюрме, жюрегинги къыйнамазгъа кюреш. Мен сени аз заманнга окъуна сюйгенме, алай, тилейме, энди манга  тюшмезинги»,- дейди. Ала  уа къайтып келиучюдюле, алай жаланда аны кёрюр ючюн.