САНГЫРАУ КЪУЛАКЪ ЭЛ БУЗАР

Ахыры. Аллы 12 мартда чыкъгъанды.

Бир кюн ишден эрттерек келирге тюшдю. Сабийле уа алыкъа школдадыла. Ауузланнгандан сора, тапчаннга таянып, телевизоргъа къарайма. Юй бийче уа сёлеширге адыргы этип, къатыма жууукъдан-жууукъ жанлап башлайды. Мен а аны эслемегенча этип турама. Сора къатымда бир кесек сюелди да: «Алан, мен мындан ары тёзалмайма. Бир сорлугъум барды»,-деди.

-Да, сор, - дейме мен да,- биз билген зат эсе, айтырбыз. Огъесе энтта да, жангы келинча, тил тутупму турлукъса. Биразгъа дери алай этип турсанг да, угъайым жокъду.

-Махмут бла сен арт кезиуде мында олтургъаныгъыз эсингдемиди?

-Эсимде болмай а, терезелени ол кюн зынгырдагъан тауушлары бюгюн да къулагъымдан кетмей турадыла. Тейри жер тепдиргенлей этдирген эдинг.

- Къой, къой, энди аны несин айта тураса. Мени сорлугъум башхады. Жашауда аз тюрлю зат болмайды, мен аны ангылайма. Фитна тиширыула кёп болгъандыла. Сени кибик аман акъыллары болмагъан чырайлы, сыфатлы эр кишилени алдайдыла, биргелерине къоядыла. Хапарны да кеслери жайып, бетлерин жоядыла. Сен а элде сыйлары жюрюген адамладан бирисе. Аллынгда сабийлеринг ёсюп келедиле. Ала да  уялырла,-деп хиккилерин бардырып тебирейди.

- Алан, сен не затла дейсе?!

- Тохта-тохта, мени шёндю бёлме, кесим да кючден базынып сёлеше турама. Эсингдемиди сууну ары жанында Муталифни жашы Аскер,узун бойлу, чырайлы жаш. Билесе, биле. Муталиф а сизге жууукъ окъуна жетеди.

- Хау, эсиме тюшдю. Кертиди, жууукъ болады, ана жанымдан. Тюз ангылагъанса. Сора былагъа не болгъанды? Ала уа къайдан эсинге тюшдюле?

- Билемисе? Аскер алгъаракъда юйдегили болады. Юч ай озгъан болур андан бери. Озгъан ыйых кюн бир тиширыу экижыллыкъ жашчыкъны келтирип: «Бу Аскерникиди. Мындан арысында кесигиз ёсдюрюгюз», - деп, къоюп кетгенди. Бир тап сабийчикди, дейдиле. Жангы келин а: «Ма, хаппа-хазыр чалгъычы кишичик», - деп, кишиге да бермй, кесине алып къойгъанды.

- Да сора мен алагъа не этейим? – деп ачыуландым. – Аз адамны аз тюрлю иши болмайды. Не этесе быланы. Сен билмеген не иш барды бу элде. Кеси къайгъынгы этсенг а. Жокъмуду сени жарсыуларынг, – деп, мен да ачыулана тебиредим.

Мен аны айтыр-айтмаз,  бай бийче,  жилямсырап: «Мен тюз ишекли болгъанма. Биле эдим сени аллай бир затынг болгъанын. Кесим да арт кезиуде тюшлеримде къагъанакъ сабийле кёргенлей турама. Алай айта эсенг сен, къуру Нина бла къалгъан болмазса. Андан сора да, болурла башха тос тиширыуларынг. Аладан туугъанларынгы да жый да келтир. Жангы келинден аман къарамам», - деди, тауушун да уллуракъ этип.

Сора, бираз тынчайды да, бир-эки атлам артхаракъ этип, кёзюме къарады.

- Тохта, тохта, маржа. Кимди ол Нина дегенинг да, не сабийле хапар айтаса кесинг да?

- Нинаны уа ким болгъанын кесинг иги билесе. Кёп ариу сёзле айтхан болурса анга. Ол кюн  Махмут бла сен аны юсюнден айтханыгъызны эшитип тургъанма. Кеси аллына болмагъанын да ангылагъанма. Махмут аллай затны этерик тюйюлдю. Сени уа аман къахме кёзлеринг бардыла. Аллай ишге угъай дерик тюйюлсе. Хапарынг жайылса, элге не айтып чыгъарыкъса, сабийлеринг не айтып къарарыкъса? Уялгъан этсенг а.

Бийче, пулемёт атдыргъанлай, бу сёзлени терк-терк айтып, «сырыйнаны» тартып башлады. Ишни болушун ангылагъандан сора манга аллай кюлкю тарыды. Кесими тыялмай, иги кесек турдум. Байбийче уа, ай кёрген эбизе кибик, манга аралып къалды.

Кюлгеними тыйып, бираз эс жыйгъандан сора: «Да,  Мёлехан, юйюнге ахчала жауарыкъ. Аллай жарсыуунг бар эсе, мени да, кесинги да къыйнамай, къаныбызны бузмай, айтып нек къоймагъанса. Энди биз баш къошханлы жыйырма жылгъа жууукълашханды. Мен кесими жюрютюуюмде бир ышанмазлыкъ зат этипми кёргенсе неда эшитгенсе?» - деп, Нинаны бла Динаны не башхалыкълары болгъанын ангылатдым.

Ишни болушун ангылагъандан сора, бийче: «Ой, мен тели», - деп, эки къолу бла бетин жапды. Сора бираздан: «Тохта бир такъыйкъачыкъ. Халиматха жетип келейим, – деп, босагъа таба атлады.

- Халиматха кюннге он кере бараса. Бюгюн бармай къалгъанынга не боллукъду. Олтур жеринге, - дедим мен да.

- Да, жарсып тура болур ол да, аны да къууандырайым, - деди ол.

- Къалай, сора сен ангадамы айтханса?

- Да, не этерик эдим, жюрегим бир бек къыйналгъан эди сора уа. Бир адамгъа айтмасам, жюрегим кюйюп бара эди.

- Андан сора уа кимге айтханса, – деп, ачыуланып тебиредим.

- Бир Аллах, кишиге да угъай, биз хапар айта туруп Зулейха да алайда эди. Алай ол мени ауузумдан бир сёз чыкъмаз деп, къаты ант этгенди.

- Зулейхамы дейсе? Да, юйюнге ахшылыкъ, башынгы жомакълыкъ этгенме десенг а. Андан эсе газетледе билдириуле берсенг эди да. Энди элге не айтып чыгъайым? – деп, онг къолум бла чарыкъгъа узала тебиредим. Тиширыу аны кёргенде, будуман болуп, юйден чартлап  тышына къачды.

Да, ма, бизде аллай бир иш болгъанды. Сангырау къулакъ эл бузар дегенча, бош жерде хапар жайылгъанды да къалгъанды.