Тарыхыбызны да унутмай, келир заманыбызны да сагъышын этерге

8 март малкъар халкъны жангы тарыхында бек бушуулу кюнлеринден бириди. Аны юсюнден кесини сагъышларын  Къабарты-Малкъар Республикада Адамны эркинликлери жаны бла уполномоченный, тарых илмуланы доктору, профессор, КъМР-ни бла КъЧР-ни илмуларыны сыйлы къуллукъчусу Зумакъулланы Борис  айтады.

«Ол бушуулу кезиуюбюзден бери 80 жыл озгъанлыкъгъа, халкъыбызгъа салыннган жара сынтыл болмайды. Биз кимни ёлтюргенбиз, кимлени юйлерин кюйдюргенбиз бизге кёчгюнчюлюкню сынатырча, деген дауу жюрегине терен сингнгенди.
Миллетни саулай да туугъан жеринден къыстау Сталинни кюйсюз политикасы бла байламлы огъурсуз оноуу болгъанды. Малкъар халкъ адамларын кёп санда тас этгени бла къалмай, ёмюрледен бери къурай келген маданият хазналарындан, къыраллыгъындан да къуру къалгъан эди. Аны айныууна, мюлкюне, къолайына айтып-айтмазча уллу заран салыннганды. 

Халкъыбыз 13 жылны ичинде адам улу кётюралмазлыкъ къыйынлыкъланы – ачлыкъны, жаланнгачлыкъны, учузлукъну да – сынагъанды, айырмалы жашларын, жууукъларын бла ахлуларын тас этиуню ачыуун да кётюргенди.  Анга социал, политика эмда инсанлыкъ эркинликлери сыйырылгъанлары бла бирге киши жерини хауасына, миллетине чыдаргъа тюшгенди. Халкъны аман бетли этгенлери, намысын сындыргъанлары уа анга  бютюнда ачыу тийгенди.

Быллай кюнде биз ол къыйынлыкъланы сыйларын тас этмей кётюралгъан, туугъан жерлерине термиле киши жеринде къабырларын тапхан таматаларыбызны эсге тюшюребиз. Ата журтларына къайтып, алай а сюргюнде сынагъан ачыуну кётюралмай, жашаудан замансыз кетгенлени да унутмайбыз. Кёчгюнчюлюкню азабына чыдап, ишни ауурлугъун  да кётюрюп, сабийлерин ёсдюралгъан,  биз  тыпыр ташларыбызгъа, тукъум къабырларыбызгъа, туугъан жерибизге къайтмай къалмазлыгъыбызгъа ышаныулукъ да, кюч да берген таулу тиширыуну – ананы – уллу хурмет бла эсгеребиз, анга энчи ыспас этебиз. 

Бюгюн акъыл сёзлери къалауур къалаларыбызда къонгуроулача эшитилген  закийлерибизни да уллу ёхтемлик бла эсге тюшюребиз. Акъылман Кязимибизни  кёллендирген эмда жапсаргъан сёзлери аууздан-ауузгъа айтылып тургъандыла.

Жерибизге душман келди, 
Бизни жокъ этерге деди.
Жетмез бизге ассы дерти,
Кеси кетер таудан кери.

Ишди бизни жашатырыкъ,
Ариу кийип, ашатырыкъ,
Быллай тар жолгъа тюшгенде,
Намыс бла бошатырыкъ.

Халкъымдан тилеп айтама:
Ишлегиз, ишни къоймагъыз.
Къоркъмагъыз, сиз къутулурсуз,
Къол жетдирип, бет жоймагъыз. 

Бизни абадан тёлюбюзню эслилигини, тёзюмлюгюню эмда огъурлулугъуну хайырындан халкъыбыз миллетлигин, тилин, тарых эсин да тас этмей, туугъан жерине къайтып, эрттегили журтларында жангыдан от тиргизип, адет-тёрелерин бла маданиятын тирилтип, сабийлерин ёсдюрюп, мамыр жашау къурагъанды.

Ол ачыу кюнледен бери 80 жыл озгъанды, алай 8 март жетгенлей, халкъыбызны ол бушуулу кезиую тёлюлени къанларына сингнгенине, аны унутур амал болмагъанына хар бирибиз да тюшюнебиз. Кёчгюнчюлюкню сынамагъан жангы тёлюле келедиле.

Ала да ата-бабалары уллу азап чекгенлерин билирге, жюреклери бла сезерге, аны бла бирге уа тюзлюк хорламай къалмазлыгъына да тюшюнюрге керекдиле. Биз къабарты, орус, башха миллетли къарындашларыбыз бла бирге туугъан жерибизде жашайбыз. Къабарты-Малкъарда жангы, хар кимге да тенг онгла берилген жашауну къурай барабыз, муратыбыз – аны жашнатыуду, айнытыуду, хар адамны да эркинликлери къорууланырча, къартлагъа намыс-сый берилирча, сабийле уа кёп тууарча этиудю.

Акъылманладан бири былай айтханды: «Озгъан жашаугъа биз этерик жокъду, келир заманыбыз а бизге кёре боллукъду»,- деп. Алайды да, тарыхыбызны да унутмай, келир заманыбызны сагъышын этип, ырахатлыкъны жолу бла барайыкъ, республикабызгъа бла деменгили Россейге  сюймеклигибизни, бюгюнлюкде Донбассда къазауат эте тургъан жигит жерлешлерибизча, ахшы ишлерибиз бла кёргюзтейик. 

Поделиться: