Миллет хазнабызны байлыгъы

Быйыл малкъар халкъ кёчгюнчюлюк азапны сынагъанлы сексен жыл толгъанды, анга жоралап КъМР-ни Культура министерствосуну себеплиги бла Миллет музейде кёрмюч ачылгъанды.

 Малкъар халкъ не заманда да кеси къыйыны бла жашагъан, ташны, агъачны да хайырын ала билгенди. Таулу тиширыуланы къол усталыкълары да кёплени  сейир этдиргендиле. Бу кёрмюч да миллетибизни къол усталары аслам болгъанына шагъатлыкъчады. Музейни къабыргъаларын  коллекционер Локияланы Рашид жыйышдыргъан озгъан ёмюрледе бичилген ариу тюрсюнлю отуздан аслам кийиз жасагъанды.
 

Кюмюшчю Габоланы Мусабийни ишлери да кёрмючню бютюнда ариу этгендиле. Баш жаны мияла, тюплери уа бууланы мюйюзлеринден ишленнген тепсиле  къол устаны ич дуниясыны байлыгъын ачыкълагъандыла. Мюйюзлени бир-бирлерине къошуп, ариу оюула къурагъаны уа искусствону бир энчилигиди. Дагъыда агъачдан этилген шинтикле уа бир-бирине ушамагъан аламатладыла. Кёргюзтюлген ишле миллетибизни къол усталадан, фахмулуладан бай болгъанын баям этгенди.

– Залгъа кирген бла кесими озгъан ёмюрге тюшгенча суннганма . Бу къадар ариулукъ кёз къууандырады, миллетни байлыгъын ачыкълайды. Габоланы Мусабийни уа энчи алгъышларгъа сюеме, бу аны биринчи  кёрмючюдю. Ол кесини усталыгъы бла махтаннган адам тюйюлдю, аламат ишлери уа бек кёпдюле. Бюгюн а аланы кёрюрге бизни да амалыбыз барды. 
Локияланы Рашидге да энчи ыразылыгъымы билдиреме. Халкъыбызны быллай хазнасын сакълап, бюгюн бизге аланы кёрюрге, таныргъа амал этгенини багъасы жокъду, - дегенди КъМР-ни культура министрини орунбасары Къарчаланы Аминат.

 Дагъыда ол кийиз бичген усталыкъ сакъланнганын, бюгюнлюкде да Огъары Басханда кийизле этген энчи ара ишлегенин чертгенди. Анда ишлеген таулу тиширыула, аламат кийизле жарашдырып  къууандыргъанларын, таулу къызланы да ол усталыкъгъа юйретип тургъанларын да энчи чертгенди Аминат Хадисовна. 

РФ-ни халкъ суратчысы Герман Паштов да кёрмючню бек жаратханын билдиргенди, быллай аламат ишле, жангыз Нальчикде угъай, саулай Россейге белгили болургъа тийишлидиле,  дегенди. 

– Мен бюгюн быллай аламат кёрмюч ачылгъаны бла ёхтемленнген этеме. Габоланы Мусабий ювелир иш бла кюрешген белгили адамыбызды. Кеси да кёп адамны юйретгенди бу усталыкъгъа. Локияланы Рашидни да коллекциясында сакъланнган кийизле  асламдыла, мында сыйынырыкъ тюйюл эдиле. Таулу жашларыбыз миллет хазнабызгъа сакъ болгъанлары ючюн, миллет байлыкъны кёбейтгенлерине да ыразылыгъымы айтама, – дегенди Сумайланы Ахмат.

Кёрмючню къурагъанлагъа жылы сёзлерин айтыргъа кёпле келгендиле. Физика-математика илмуланы доктору, профессор Абшаланы Магомет Россей Федерацияны Президенти Владимир Путин миллетлени байлыкъларын сакълау жаны бла  указ чыгъаргъанын чертгенди, ол бюгюнлюкде бек керек болгъанын да айтханды. «Аны хайырындан биз быллай хазнабызны бютюн  иги сакълаяллыкъбыз, дагъыда бу проектни чеклеринде оюлуп баргъан къалаларыбызны  да сакъларча амал этерге керекбиз», – дегенди Абша улу. 

 Белгили алимибиз Хочуланы Исмайыл а таулу миллетни сезиминде «сюек» не заманда иги магъананы тутханын чертгенди. Сабийге да «жашар сюекли болсун» дейдиле, ариу адамгъа да «акъ сюекли» деп айтылгъанны да чертгенди. Мусабий да, чынтты таулу жашча, бууланы сюеклеринден, мюйюзлеринден быллай  сейир ишле этгени къууандырады.

– Бу кийизлени коллекциясы миллетибизникиди. Ол халкъыбызны байлыгъын, хунерлигин ачыкълайды. Мен быланы жыйгъандан сора да, хар бирини да тарыхын, къайсы къол уста бичгенин да билеме. Аланы хар бирини да не ючюн бичилгенини тарыхы барды. Бирлери тойгъа, къыз сыйгъа, сабий къурманлыкъгъа да этилгенлери бардыла. Хар бири да миллетибизни тарыхыны байлыгъын ачыкълайды. Бу кёрмючню хазырлар ючюн, къауум кюнню келип, кийизлени сыфатларын тап этерге болушуп тургъан къызлагъа уа энчи ыразылыгъымы айтама, - дегенди Локияланы Рашид. 

Габо улу да кёрмючге келгенлени хар бирине да жюрек ыразылыгъын айтханды. Анга эм уллу байлыкъ жаш адамларыбызны къол усталыкъгъа юйреталгъаны болгъанын чертгенди. «Быллай кёрмюч къураргъа сагъышым да жокъ эди. Алай тенглерим, ишлени жаратып, башха адамла да кёрсюнле аланы, дегендиле.  Мюйюзледен этилген биринчи тепсини уа генерал Аттоланы Борисни хайыры бла этгенме, ол юйюнде тургъан кереклени  жарат деп бергенинден сора. Андан сора уа нёгерлерими хайырындан  аллай ишлерим аслам болгъандыла», дегенди ол. 

Кёрмюч музейде  20 мартха дери бардырыллыкъды.

Темуккуланы Амина.
Поделиться: