Къутургъан ауруугъа къажау амалла

Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда эмда Шимал Осетия-Аланияда Управлениясыны къырал ветеринар надзор этиу бёлюмюнден билдиргенлерине кёре, алгъаракъда Хушто-Сыртда къутургъан ауруугъа жукъгъан жаныуар (ит) табылгъаны ючюн элни ичинде талай орамла бла чекленнген тийреде 60 кюннге карантин кийирилгенди. Ол заманны ичинде анда итлени бла киштиклени тышына чыгъарыргъа, малланы уа сюрюуге  къыстаргъа жарамайды. Юй малланы бла жаныуарланы сатыу-алыугъа да чек салынады.

Малчылыкъ мюлклени, предприятияланы, организацияланы, учрежденияланы таматалары эмда малланы бла жаныуарланы иелери жер-жерли администрация тохташдыргъан тийишли жорукълагъа кёре кечиндирирге керекдиле аланы. Районну баш ветеринар инспектору айтса, итлерин бла киштиклерин ветеринар багъыу учреждениягъа элтип, керек болса, къаратыргъа, диагностика эмда вакцинация этдирирге борчлудула. Къутургъан ауруудан дарман берилмеген итлени арбазлагъа, фермалагъа, малланы орталарына да жиберирге жарамайды. Жыртхыч жаныуарланы мал сюрюулеге неда ат жылкъылагъа жууукълашыргъа неда этип арталлыда къоймагъыз.

Адам ишеклик туудургъан жаныуарны кёргенде, аны юсюнден мычымай ветеринаргъа билдирирге керекди. Кийик жаныуар юйде малны къапса уа, экинчисин терк окъуна бир жанына кетерип, къатына да абери жууукълашмазча этип тутаргъа тийишлиди.

Адамны неда жаныуарны къапхан итлени, киштиклени эмда башха жаныуарланы олсагъат ветеринар пунктха жетдирирге керекди. Анда аланы он кюнню ичинде карантинде тутарыкъдыла. Бир-бирде уа иесине къайтарыргъа да боллукъдула, ол аны он кюнню тышына жибермей тутаргъа сёз берсе (къол салып), кесин да ветеринар пунктха кезиуден-кезиуге элтип турлукъ эсе.

Карантиннге тюшген жаныуарны халына къарап, битеу кёргенни энчи журналгъа жазадыла. Аны юсюнден а ол къапхан адам жатхан больницагъа эмда санэпиднадзоргъа  билдиредиле. Карантин бошалгъандан сора сау къалгъан жаныуарны вакцинация этип иесине къайтарадыла. Ала да аланы бир айны ичинде ташада тутаргъа керекдиле. Къутургъан ауруугъа жукъгъан жаныуарланы уа ёлтюрюрге тюшерикди.

Предприятияланы бла организацияланы тийрелеринде къалауур итлени жипде тутаргъа керекди. Ансыз а жаланда мал сюрюулени неда ат жылкъыланы сакълагъанда, ала бла уугъа баргъанда эмда энчи организацияланы ишлеринде тутаргъа эркинлик бериледи.

Орамлада неда башха (жамауат) жерледе кеси алларына айланнган хауле итлени бла киштиклени тутуп кетерге тийишлиди. Итни шахардан неда республикадан тышына чыгъарырча, аны ветеринар свидетельствосу болургъа керекди. Кесинде да къутургъан ауруудан вакцинация этилген белгиси бла.

Бу аурууну заманында ачыкъларча эмда аны профилактикасы жаны бла жорукълагъа бузукълукъ этмезча, агъач эмда уучулукъ мюлклени, табийгъатны къоруулау ведомстволаны, заповедниклени эмда заказниклени ишчилери ишеклик туудургъан неда анга жукъгъан кийик жаныуарланы юсюнден ветеринар службагъа мычымай билдирирге борчлудула. Уучулукъ мюлкледе, заповедникледе, заказникледе неда шахарланы ичинде жашил тийреледе табылгъан жыртхыч неда кийик жаныуарланы мыллыкларын ветеринар лабораториялагъа жиберирге тийишлиди. Сагъынылгъан мюлкледе жыртхыч жаныуарланы санына кёз-къулакъ болуп турургъа, ары кирген хауле итлени бла киштиклени уа къырыргъа керекдиле ала. Уугъа итлери бла келгенледен а алагъа тийишли вакцинация этилгенин кёргюзтген свидетельствону сорургъа борчлудула. Ансыз аланы мюлкню тийресине жиберирге жарамайды.

Россей Федерацияны битеу субъектлеринде итлеге, бирде уа киштиклеге да, профилактика халда къутургъан ауруудан вакцинация этилип турургъа керекди. Тийишли актха жаныуарла къайсы юйледе тургъанларын жазадыла, аланы удостоверенияларында уа прививка этилгенини юсюнден белги саладыла.

Къутургъан ауруу бла байламлы тапсыз тийреледе профилактика халда маллагъа да вакцина саладыла. Онг бар эсе, кийик жаныуарла кечиннген жерледе да дарман себедиле.