«Тырныаууз» узакъ Кубагъа болушлукъ тапдыргъан эди

Алгъын, Совет Союзну заманында,  тюрлю-тюрлю кемелеге белгили адамланы, шахарланы, череклени атларын берирге бек ёч болгъандыла. 1981 жылда 8 январьда «Горняцкая слава» деген газетде  СССР-ни Журналистлерини союзуну келечиси Е. Александровну «Тырныауз» в океане» деген статьясында да аллай шартланы бирини юсюнден айтылады. Тырныауузну аты Литвада орналгъан чабакъ тутуучу траулерледен бирине аталгъан эди. Мен оюм этгенден, бу шартны юсюнден билгенле бюгюнлюкде бек аздыла. Интернетде мен бу траулерни суратын кёп излегенме, алай табалмагъанма. Баям, ол кеси заманында суратха алынмай къалгъанды.

«Литваны Клайпеда шахарыны кемеле тохтаучу жагъасына чабакъ тутуучу траулер келип тохтады. Аны юсюнде уллу харфла бла «ТЫРНЫАУЗ» деп жазылады. Аны 1970 жылда Штральзунде деген шахарда орналгъан «Фольксверфт» фирма ишлеген эди. Он жыл чабакъ тутхан траулерге уллу кезиу тюйюлдю. Алай ол заманны ичинде траулер Атлантика океанны битеу тенгизлерин узунуна бла кенгине айланып чыкъгъанды. Къайда да анда ишлегенле ахшы кёрюмдюле болдура, кишиликни бла жигитликни юлгюлери бола уруна келгендиле.

…Ол кюн тюшге дери кюнню хали ариу эди. Алай тюшге къаршы кёкню булутла бийлеп тебирейдиле. Бир кесекден къаты жел уруп, жауун жаууп башлады. Штормну  кючю 12 баллгъа жетеди. Ол кезиуде «Тырныаузну» радиорубкасынада «SOS» деген болушлукъ излеу белги эшитилди. Аны кубалы чабакъчыла жибере эдиле. Траулерни капитаны Василий Лиханов болушлукъгъа атланыуну юсюнден оноу этди. Къаты желге хорлатмазгъа кюреше, бизникиле болушургъа тебиредиле.

Белгиленнген ыз бла бара, чабакъчыла башы  тюбюне бурулуп тургъан къайыкъны (шхуна) эслейдиле. Аны къыйырларындан бир ненчауланы тутулуп тура  эдиле. Траулер аланы къатларына жууукъ барды. Жашла 6 кубалы чабакъчыгъа бортха кётюрюлюрге болушдула. Ызы бла алгъа медицина болушлукъ этип, къургъакъ кийимле бердиле, сыйлагъан да этдиле. Кубалыла алагъа жашауларын сакълагъанлары ючюн жюрекден ыспас этген эдиле.

 «Тырныаузну» къадарында ол эсде къалгъан жолоучулукъ болгъанды. Клайпеданы портуна уа ол 700 тонна чабакъ тутуп келгенди. Продукцияны бортдан жагъагъа тюшюрюу бла уа кранла кюреширикдиле. Ставридадан, скумбриядан эм сарданелладан толу контейнерлени бир бири ызларындан тюшюредиле.  Ол кезиуде биз траулерни кают-компаниясына тюшдюк. Анда бек жарыкъ эм ариуду. Къабыргъаларында Сыйлы грамотала, вымпелле эм суратла тагъыладыла. Сора мында Тырнаууз шахаргъа жораланнган музей да барды. Анда бу шахарны юсюнден хапарлагъан кёп суратла, газетледен кесилип алыннган статьяла эм дагъыда кёп затла кёребиз. Шахарда кимле жашагъанларыны, аланы маданиятларына аслам эс бёлюннгенди.

Траулерде асламында жаш адамла  урунадыла. Нек дегенде бу ишде кюч-къарыу керек болады. Айырмалыланы суратлары уа энчи къангада тагъыладыла. Аланы араларында механикле Пётр Ярмолечко бла Алексей Самойлов, рулевой Анатолий Ползунов, чабакъчыла Павел Драгунский, Иван Гнедышев, Григорий Тарасов эм башхала бардыла.

Траулер 10 жылны ичинде 25 минг тонна чабакъ тутханды. Бешжыллыкъ планын ол болжалдан алгъа толтургъанды. Шёндю аны экипажы КПСС-ни XXVI съездине жораланнган  вахтаны бардырады.  

… Транспортну профилактикасы этилгенди, керек продукция да бортха жыйышдырылгъанды. Чабакъчыла кезиулю жолоучулукъгъа атланадыла. Ол а, бек аздан, 3 ай чакълы болады. Капитан Лихановха тийишли документлени бергендиле.

- Атлауучланы кетерирге! - деген буйругъу бла, ол жолгъа чыгъыуну белгисин береди.

«Тырныауз»,  ашыкъмай, Клайпеданы портундан тенгизге  тебиреди.