Миллет ашланы устасы

Чеченланы Бисо редакцияны къонагъы болуп, кесин, ишини юсюнден да кёп хапарлагъанды. Ол ушакъдан  оюмла бла сизни да  шагъырейлендирирге сюебиз.

Хар адамны да азыгъыны татыуу къолуна кёре болады, дейдиле. Дагъыда тиширыудан эсе эр киши татыулуракъ этеди деген оюмгъа, Бисо бир ашарыкъны бишир деп ненча адамгъа берсенг да, аны хар биринде да татыуу башха боллукъду, дейди. Ол не бла байламлы болгъанын ангыларгъа къыйынды, адам не тюрлю азыкъны да таза жюреги,  иги сагъышлары бла этерге кереклисин чертеди.

Ол повар болгъанлы онбеш жылдан аслам болады. Анча заманны ичинде не тюрлю азыкъ этген эсе да, бир кере хазырлагъан кезиуюнде татыуун кёрмегенди.  Азыкъны татыулу болгъанын ийисинден ангылайды. Ийиси сюйгенича ариу болмаса, энтта да керекли хансла, чибижи къошады.

Алгъаракълада  Бисо кесине команда къурап, Санкт-Петербургда бардырылгъан «Chef a la Russe» деген конкурсну сайлау туруна да къатышханды.

Ол эришиуле жылгъа бир кере бардырыладыла. Анга уа Россейден, тыш къыралладан да белгили шеф-поварла къатышадыла. Кеслерини усталыкъларын кёргюзтедиле. Бизни республикадан аллай эршиулеге баргъанла алыкъа болмагъан эдиле. Бисо да кесини усталыгъын анда сынап кёрюрге сюйюп, къысха заманны ичинде команда да къурап, ары къатышханды. Къауумуна юч адам кирген эди, Бисо капитан болуп  эм бир оруслу бла къабартылы. Алай, командада ишлемегенлей, къысха заманнга жыйылып, аллай эришиулеге баргъан да тынч тюйюлдю.

Отуз сегиз команданы ичинде была тёртюнчюле  болгъандыла. Финалгъа жангыз ал юч жерни алгъанлагъа барыргъа онг болгъанлыкъгъа, жюри Чечен улуну хазырлагъанларын жаратып, алагъа да амал бергендиле. Жюрини санына кирген  шеф-поварланы битеудуния ассоциацияларыны  Африкада бла Жууукъ Востокда директору Томас Гуглер, аны  азыкъ этгенине бюсюреп, жюрини  тийишли белгисин кесини кёкюрегинден тешип Бисогъа саугъагъа бергенди.

 Чечен улу дагъыда азыкъ этерге сюйгенлеге курсла къурап бардыргъанды. Ала уа СКФО-да аллай биринчиле болгъандыла.

- Тюрлю-тюрлю миллетлени азыкъларына юйренирге сюйгенле аз тюйюлдюле. Къатынгда устазынг болуп хар нени да къалай этерге кереклисин кёргюзтюп турурча болса уа, кёпле сюедиле. Мен да бу курсланы ол хыйсапдан къурагъанма. Анда гитчелеге 6-14 жыллары, эм 14-ден абаданлагъа группала болгъандыла. Курслагъа уа Москвадан, Краснодардан келип юйреннгенле да  кёп эдиле. Курсла бир ай бардырылгъандыла, ахырында уа сертификатдан сора да, кесим къурагъан, этген азыкъланы рецептлери бла ючтомлукъ китапларымы саугъагъа бергенме, - дегенди ушакъ нёгерим.

Ол айны ичинде тёрт тюрлю менюдан оналты башха-башха ашарыкъла биширирге юйретгенди. Аланы санына Кавказда жашагъанланы, европалы, азиялы, орус миллетлени азыкълары да бардыла. Ары десертле (тирамису, сырникле), соусла, биринчи, экинчи эм бир банкет азыкъ да киргенди. Дерследе устаны айтханы бла кеслери этип юйреннгендиле. Ахырында уа хазырлагъан азыкъларын биргелерине берип ашыргъандыла.

Андан сора да, Бисо колледжде поваргъа юйреннген сабийлени кафеге чакъырып, билимлерин ёсдюрюрге дерсле берип, тюрлю-тюрлю азыкъла этерге да юйретип себеплик этгенди.

 Билимге итиннген инсан  билимин ёсдюрюрге тыш къыраллада да терк-терк болуучуду. «Кёбюсюнде солургъа баргъан жеримде билимими ёсдюрюрге да онгум болуучуду. Нек дегенде  тыш къыраллагъа къолума хна бла «Шеф Бисо» деген  белгими салып барыучума. Аны хайырындан,  къайда болсанг да, ресторанланы ашханаларын да кирирге, юйренирге онгум болады».

Биринчи кере  Италияда Миланнга аланы миллет азыкъларына юйренирге баргъан эди ол. Юйдегиси бла Египетде болгъанында уа, бир кюнню солуп, къалгъан заманны уа тургъан къонакъ юйюню ресторанында юйреннгенди. Кавказдан болгъаны себепли  бизни миллет азыкъларыбызны юсюнден да билдирип, къонакъла олтургъан залларында хычинле биширген эди. Ала да кеслерини миллет азыкъларыны рецептлери бла танышдыргъандыла.

Тюркде болгъанында уа, тиллерибиз да ушагъанына анга анда  бек жарыкъ тюбегенлерин айтады. Кеслерини сейир ашарыкълары бла шагъырейлендиргенлеринден сора да, рахат-лукум эм башха татлы затларын этерге юйренирге сюйгенин билип, аланы хазырлагъан фабрикаларына элтип, рецептлерин да берген эдиле.  Келе тургъан жылда уа  ол Грузиягъа бла Азербайджаннга барыргъа умутлуду.

 Бисону республикабызда, башха шахарлада да кёп белгили ресторанлагъа терк-терк чакъыргъанлай турадыла. «Пятница» каналда «На ножах», «Адская кухня» бериулени бардыргъан Константин Ивлев  нёгериди. Бери да ол  къауум кере келгенди. Жаш аны Минги тауну тийресине  элтип, бизни культурабыз  бла да шагъырейлендиргенди. Ол таулу жашны кесини бериулерине да, Москвада ачхан ресторанына да шеф повар болургъа чакъыргъанды. Алай ол жашагъан жеринден узакъгъа кетерге  сюймегенди. 

 Алгъаракълада Москвада Крокус Сити Холл концерт залда «Шеф зон» деген жыйылыу болгъанды. Ары Россейни белгили поварларындан сора да, тыш къыралладан да келедиле. Анда Россейни шеф поварларыны ассоциациясыны президенти орус кухняны белгили этерге кереклисин  энчи белгилеген эди. «Мен а, къыралыбызда оруслуладан сора да кёп тюрлю миллет жашагъанын, аланы хар бирини да энчи, аламат ашарыкълары болгъанын да айтып, аланы да белгили этерге кереклисин чертгенме. Ол айтханыма башхала да ыразы болуп, гитче санлы миллетлени ашарыкъларындан эм игилерин ресторанланы менюларына кийирирге оноу этгендиле. Аланы жыйышдырыргъа уа манга буюргъандыла. Аны себепли бюгюнлюкде аны бла да кюреше турама», дейди Бисо.

 Ол китапха уа къарачайлыланы бла малкъарлыланы миллет азыкъларын да къошханды. Ол а эм алгъа Россейде къаллай бир миллет жашагъанын, аланы хар бирини да кесини энчи культурасы, ашарыкълары болгъанын да ачыкъларыкъды.