Жётелни хорларгъа жарагъан амалла

Къышда  адам жётелден онгсуз болуп кёп къыйналыучуду, аны кёргенле асламысында былай сунадыла, сууукъ ичине кирип, аны хатасындан  ауруй кёреме.

Болсада иш арталлыда башха тюрлюдю: жётел жаланда сууукъдан чыкъгъанланы угъай, кёп башха аурууну да белгиси болады. Жётелден багъыуну тюрлю-тюрлю амалы барды. Аны бла байламлы «Саулукъ» федерал газетни сайтында тапхан билдириулени басмалайбыз.

Ауругъан адам жётелден тарыгъа эсе, сынаулу доктор бек алгъа саусуз бла тынгылы ушакъ этерге керекди, жётелни сылтаулары неле болгъанларын билип, таблеткаланы бла микстураланы андан сора жазаргъа тийишлиди.

Тохташдырылгъан шартлагъа кёре, жётелни жаланда бактерияла эм вирусла угъай, онла бла башха сылтаула да чыгъарадыла.

Ол болумну ангылагъан тынч тюйюлдю.

Тохтаусуз жётелни чыгъаргъан осал ишлени араларында, сёз ючюн, тютюн ичиу, туберкулёз ауруу, ёпке башланы эм ёпкелени рак ауруулары, бронха астма, аш орунну терк-терк къыйнап тургъаны, жюрек-къан тамырланы бир-бир ауруулары эм кёп башха затла болургъа боллукъдула.

Тохтаусуз жётел бир-бирледе бир къауум дарманланы хайырланыудан да чыгъады. Аллай дарманланы араларында асламысында АПФ-ни ингибиторлары эм  жюрек аурууланы багъыуда хайырланылгъан бета-блокаторла деген къыйматлы дарманла бардыла.

Медиклеге идиопатический жётел да белгилиди, аны чыгъыууну сылтауун тынгылы тинтиу бардыргъандан сора да тохташдыралмайдыла. Ол жётелден бютюнда кёп орта жыл санлы тиширыула юслерине кёрген заманда эм андан сора къыйналадыла. Ол жётел, жарсыугъа, хазна кетмейди, ол себепден а дарманланы къуруда ичип турургъа тюшеди.

Асламысында ауруу жашырын келип къалгъанды.

Бу тюрлю иш узакъгъа созулгъан эмда адамны чархына тынчлыкъ бермеген жётел бла байламлыды. Къаты жётел тие туруп, саусуз аны шарт сезип, ангылап турады. Болсада, сууукъ тийип аурууну кезиуюнде адам жётел, хыр-хыр этип сунмай тургъанлай башласа, врач бек алгъа ол адамда быллай ауруула башланнган сунарыкъды.

Бек алгъа грипп неда бир къаты инфекция ауруу ушайды.

Аланы белгилери быладыла. Къургъакъ мылылыкъгъа айлана баргъан жётел. Хыппирик жукъады,  ол асламысында вирус инфекцияны белгиси болады неда иринлиди, артда уа бактериялы инфекция къошулгъаныны белгиси болуучуду. Башха белгиле: адамны температурасы кётюрюледи, бурун сууу, къарыусузлукъ къысыу, сууукъсурау.

Бу кезиуде не этерге керекди? Ауруу башланнган биринчи сагъатлада окъуна вирусха къажау къыйматлы багъыу  бардырылса игиди. Хыппирик чыгъа эсе, муколитикле – ала хыппирикни жукъартхан эм солууну тынч этген дарманладыла эм иги болушадыла. 

Бронхит

Бронхитни белгилери быладыла. Асламысында ОРВИ ауруу бар эсе чыгъады. Температура 38,5-39 градусха дери терк кётюрюледи, сора кёкюрекден чыкъгъан ууакъ жётел, сууукъсурау башланады. Жётел кечегиде жатып тургъан заманда кючлюрек болады.  Бронхитни къаты тутхан кезиуюнде  къыйын жётел чыгъады, солуу къыйын болады, кёкюрекде сызгъыргъан тауушла эшитиледиле.

Ол кезиуде не этерге керекди? Ауруу башланнганлай окъуна, вирусха къажау дарманланы хайырланыргъа керекди. Хыппирикли жётелден къутулургъа ингаляция, мукалитикле болушадыла. Ала хыппирикни жукъартадыла, солууну тынчайтадыла. Ингаляция этер ючюн быллай дарманны жарашдырыргъа керекди: мать-и-мачеханы чапыракъларындан, ромашкадан, шалфейден, чабрецден столова къашыкъ бла биришерлерин бирге къошаргъа, аланы юслерине къайнар сууну къуяргъа, адырны, башын жабып  тутаргъа керекди. Ол суусун дарманнга чай къашыкъ бла бир аш-азыкъ соданы атадыла, ментол неда эвкалипт жауладан бир ненча тамычысын къошадыла. Бу тюрлю дарманланы хайырылана туруп, бу затны эсден кетерирге жарамайды - ала аллергиклеге къоркъуулуладыла.

Бактериялы бронхитден багъыла туруп, антибиотикле да керек боладыла. Алай аланы да кеси аллыгъызгъа хайырланмасагъыз игиди, врач бла келишигиз. Нек дегенде аллергия аурууладан багъыуда ол дарманла къыйматсыз болгъанлары бла чекленип къалмай, заран тюшерге да боллукъдула. Ол дарманла жаланда бактериялы бронхитден багъыуда хайырланыладыла. Къаллай антибиотик кереклисин, аны дозасын эм хайырланыу амалын жаланда врач айтыргъа керекди.

Къыйын фарингитни  бла ларингитни эм фарингитни белгилери.

Ларингитникиле - къыйын къургъакъ жётел, тауушугъуз хырхылы болады. Фарингитникиле - тамакъны чибижича кюйдюрюу, чанчыу эм аурутуу, ала адамны тамагъын ариуларгъа кюрешдиредиле.

Ол кезиуде мычымай лор-врачха кёрюнюгюз, ларингоскопияны этдиригиз. Врач жазгъан антибиотиклени хайырланыгъыз.

  Кёк жётел-коклюшню белгилери быладыла.

Бу ауруу акъырын айныйды. Солууну къыйнагъан къургъакъ жётел кючлю бола барады, бир-бирледе адамны къусаргъа тартышдырады.

Не этерге керекди? Къанны тынгылы анализ этдирип, диагнозну тюз тохташдырыргъа керекди. Хыппирикни жукъартхан дарман эм таза хауа иги болургъа себеплик этерикдиле.

Пневмонияны бла плевритни белгилери.

Бронхит аурууну кезиуюнде пневмониядача къаты жётел хазна чыкъмайды. Бронхитден аурууну бегирек эсленнген белгилери - ёпкелеге сууукъ ётгенин кёргюзтедиле - кёкюрекни бек ауруу, солууну къыйын айланыуу, ол бир-бирледе буууп окъуна башлайды. Плевритден ауругъан кезиуде жётел кёп этериксиз, кёкюрегигизни къыйнагъан къургъакъ жётелден къутулургъа керексиз. Пневмония билмей тургъанлай чыгъып къалады, температурагъыз кётюрюледи, солугъан кезиуюгюзде  кёкюрегигиз эм къабыргъаларыгъыз, ачытып, къыйнайдыла. Фридлендерни таякъчыгъыны хатасындан чыкъгъан пневмония болса, кирпич эм дугъум бетли хыппирикле чыгъадыла. Стафилококкну хатасындан чыкъгъан аурууну кезиуюнде лосось чабакъ бетли хыппирик чыгъады. Стрептококкну хатасындан ауругъан адам а къан къатыш хыппирикни тюкюреди.

Быллай кезиуледе не этерге керекди? Диагностиканы мадарлы амалы ёпкелеге рентген бла къарауду, антибиотиклени тюз хайырланыргъа керекди - макролидлени, фторхинолонланы эм тетрациклинлени. Коккланы эм гемофильлени хаталарындан чыкъгъан аурууланы цефалоспорин эм пеницеллин къауумлу антибиотикле керекдиле.

Къаллай пневмония болгъаны белгисиз эсе уа, ауруу жашаугъа къоркъуу чыгъаргъаны кёрюне эсе, жаланда бир дарманны угъай, бир ненчасын бир жолгъа хайырланыргъа тюшерикди. Комплексли терапия къыйматлыракъ болады, алай андан келген заран кёбейген кезиуле да боладыла. Ол себепден тап сайланнган бир антибиотик хайырланылса игиди.