Тепсеуню жашау къадарларына сайлагъанла

«Балкария» фольклор-этнография къырал тепсеу ансамбльни артистлерин къараучула таныйдыла, хар концертде да жарыкъ тюбейдиле.  Сёзсюз, анга себеплик а тепсеучюлени бийик фахмулулукълары, сюйдюмлюлюклери, ачыкъ кёллюлюклери этеди. Ансамбльни аллай хунерли солистлеринден бири Шауаланы Рамазанды.

Хореография искусствогъа жаш кечирек келгенди, 17 жылында. Сейир тюйюлмюдю ары дери хазна аякъ бюге билмеген жашны аны устазы Аскерланы Рамазан бир жылдан «Балкариягъа» чакъыргъаны. Алай мында тамашагъа къалырча зат жокъду. Нек дегенде Шауа улу къайсы ишни да къолгъа алса, ол аны тынгылы этерге излейди. Тепсеуле бла да тюз алай.

Тамата тенги аны Къудайланы Хасаннга элтип кёргюзтгенинде, ол жашны энчи айныуу аламатды, деп къууандыргъанды.  Алай бла, бир ай сынаулагъа жюрюгенден сора, аны ансамбльге къошуп къойгъандыла.

- Айтхылыкъ коллектив бла жарым жыл чакълы бир ишлегенимден сора, 2008 жылда Москвагъа гастрольлагъа баргъаныбыз эсимдеди. Ол мени артистле бла биринчи жолоучулугъум болгъаны себепли уллу жууаплылыкъ сезим акъылымы толусунлай бийлеп эди.

Чайковский атлы залда Улбашланы Мутайгъа жораланнган эки бёлюмден къуралгъан уллу концерт программа кёргюзтген эдик. Ызы бла уа Кремль залда Афганны аскерчилерине жораланнган проектде абезехни тепсегенбиз.

Ол кезиуде москвачыла, орус къараучула бизни ансамблибизге къалай жарыкъ тюбегенлерине кёпледен эшите турабыз. Рамазаннга уа, алыкъа бу жаны бла усталыгъын энди сынай башлагъан жаш артистге, ол керти да уллу сынам эди.  Алай бла, белгили коллективни санында Шауа улуну да искусствода жолу айный, ёсе, кенгере баргъанды.

Ала алгъын жыллада Италияда бардырылгъан чыгъармачылыкъ фестивальлагъа къатышып къайтхандыла. Ары Англиядан, Франциядан эм башха къыралладан кёп келечиле жыйышхандыла. Ансамблибиз Купрамонтана, Паладжанелло, Сенигаллия, Термоли эм башха шахарларында миллет культурабызны пропагандалау ишни къаты бардыргъанды.

- Биз анда ол заманда ай бла жарым чакълы бир туруп къайтханбыз. Бек аламат тюбегендиле италиялыла. Ала кеслери да бизни адамларыбызгъа ушайдыла, сыфатлары, кёз къарамлары, ачыкълыкълары да. «Балкария»  ары дери да болгъанды Италияда, мен а биринчи кере баргъан эдим ол кере, - дейди жолоучулукъларын эсгере Рамазан.

Ызы бла, Шауа улу «Балкарияны» солисткасы Жанатайланы Ирена бла  Къазахстаннга вокал, хореография, инструмент музыка жаны бла халкъла аралы эришиуге тебирегенди. Анда жаш артистле «Къол жаулукъ» эм «Къарашауай» номерлерин кёргюзтгендиле.  Ол тепсеулеге къарагъанла, сейирге къалып, Иренагъа аякъларынгда роликлеми бар эдиле, деп окъунча соргъандыла.

- Малкъар маданият бла шагъырейликлери болмагъан адамла бизге аллай уллу эс бургъанлары къууандыргъанды. Сахнадан сора тыш къыраллыла, къатыбызгъа жанлап, сиз къайдансыз, миллетигиз а неди, деп сора эдиле. Олсагъат окъуна интернетде ансамбльни юсюнден информацияны излеп окъугъанлары уа, сёзсюз, кёлюбюзню кётюргенди, - дейди ушакъ нёгерим.

Ирена бла Рамазан бу магъаналы конкурсда хореография номинацияда Гран-при алгъандыла. Саугъагъа алагъа  алтын домбра, грамотала бергендиле. Жарсыугъа, артистлерибиз  Астанада малкъар диаспораны келечилери бла тюбешалмай къалгъандыла. Алай ала саугъагъа ийген алтын юртаны уа узакъда къалгъан ата журтлуларыбызны жылы саламынча келтиргендиле Къабарты- Малкъаргъа.

- Жарыкъ шахар, аламат адамла. Къазахлыланы тамата тёлюсю таулуланы юсюнден иги билгенлери себепли танышларыны, жашау турмушубузну юсюнден соруп, сурап билирге излегенлери да иги кёрюне эди. Ала бизге энчи кёзден къарагъанлары хар затда да билиннгенди.

Хант къанганы артында барыбыз да жыйылгъаныбызда,  алгъыш аякъны кётюрюп сёлеш деп тилегенлеринде, орусчамы, малкъарчамы айтайым, деп соргъанма. Ала уа къыпчакъча, деп кёлюмю кётюрген эдиле. Ана тилибизде сёлешгенимде, жыйылгъанла барысы да ёрге туруп тынгылагъандыла. Ма алай кючлюдю тарых эс алыкъа адамлада, - деп эсгереди ол кюнлени Шауа улу.

Рамазан Жанатайланы Ирена бла юйюр къурап, аламат сабийчикле ёсдюредиле. Кёп болмагъанлай жашха «КъМР-ни сыйлы артисти» деген ат берилгенди. Ол керти да аны къыйынына тийишли даражады.  Рамазан бла Ирена «Балкария» ансамбльде республиканы маданиятыны айныууна салгъан уллу къыйынлары бла чекленмегенлей, жаш тёлюню юйретиуге да энчи эс бурадыла. Ол а къарачай-малкъар тепсеуню тамблагъы кюню болгъаныа ийнандырады.

 Ушагъыбыз баргъан къадар, фахмулу артистни къыралыны, халкъыны, аны бла бирге уа искусствону да патриоту болгъанына тюшюннгенме. Бюгюннгю дунияда уа аллай кертичилик, жетишимлеге таукеллик, Ата журтуну, миллетини атын махтау бла айтдырыргъа итиниулюк бютюн бек керек болуп турады.

Жангуразланы Нажабат.
Поделиться: