Хар тизгинни окъуучуларыбызны сейирлерине кёре жарашдырыргъа итинебиз

 Жангы жылгъа редакция кёлленип алай тюбегенди. Аны сылтауун да ангылатайым. Бу жол газетге жазылгъанланы саны бла биз башха изданияланы барысын да озгъанбыз. Ол а газетни жаратханла кёпден-кёп бола баргъанларын кёргюзтген шартды. Багъалы окъуучула, хар замандача, сизни оюмугъуз, айтхан сёзлеригиз, жазгъан затларыгъыз, ийнаныгъыз, редакциягъа бек магъаналыдыла. Аны себепли  «Заманны» бетлеринде жазылгъан  хар тизгинни окъуна сизни сейирлеригизге кёре жарашдырыргъа итинебиз, мындан ары да алай боллугъуна ийнаныгъыз.

Аны ангылагъанла, билгенле, насыпха, кёпдюле: халкъыбызда угъай, битеу къыралда сыйлары-намыслары жюрюгенле, хурметли пенсиячыла, кюн сайын Ата журтубузну аллында инсан борчларын намыслы толтургъан ахшы адамларыбыз. Аланы бир къауумуну газетни юсюнден оюмларын юлгюге келтирирге сюеме.

«Алгъа «Коммунизмге жол», артда уа «Заман» газетге мен эрттеден бери жаздырама. Аны окъугъан бла чекленип къалмай, хар жылдан антлы шуёхума тюбегенча болама.  Ол дайымда сёз нёгеримди десем да, ётюрюк айтмам. Илмуну адамыча, анга жоралап жазылгъаннга эс бурама, алай !Заман! газетни окъугъан адам кесине керекли шартла табарыкъды, жангылыкъла, жигерликлери, фахмулары бла да атларын айтдыргъан инсанларыбыз, алгъа таукел къарагъан жаш  жаш тёлюбюз бла шагъырейленирикди, эллерибизден хапар билликди»,- деп жазгъанды КъМР-ни бла КъЧР-ни илмуларыны сыйлы къуллукъчусу Улакъланы Махти.

- Бир-бир номерлерин жыйып окъуна турама, - дейди физика-математика илмуланы доктору, профессор, РАЕН-ни академиги Абшаланы Магомет да. – Кеси тилибизде басмаланып, «Заманча» магъаналы башха затыбыз жокъду. Аны бетлеринде халкъыбызны буруннгу заманындан бюгюннгю жашаууна дери кёп сейир хапар зарфха урулады. Адет-тёреден башлап юс кийимлеге, ашарыкълагъа дери. Сёзсюз, аллай материалла окъуучуну эсин бийлейдиле.

«Мен  ишими «Заман» газетни  окъуудан башлайма. Хар номеринде  кесим жаратхан статьяла, шартла, билдириуле да табама. Фахмулу жаш адамларыбызны, Россейни узакъ шахарларында усталыкълары, бийик билимлери бла да атларын айтдыргъан жерлешлерибизни юслеринден окъусам а, бютюн къууанама, ёхтемленеме.

Юй бийчем, жашым да устазладыла да, ала да дерслерине хазырлана, газетни бетлеринде адет-тёрелерибизден,  маданиятыбыздан, тарыхыбыздан, белгили адамларыбызны юслеринден жазылгъанны хайырланадыла.  «Тёгерек  столла», тюрлю-тюрлю тюбешиуле,  ингирле, ушакъла да  къурайдыла.

Битеу аны айта келгеним, биз быллай миллет газетибиз чыкъгъанына къууаныргъа, ёхтемленирге керекбиз. Ол мындан ары да чыгъар ючюн а, барыбыз да анга тутхучлулукъ этерге керекбиз.

Жамауат бла ушакъ эте келсенг, бирле малкъар тилде окъуй билмейме да, газетни аны ючюн алмайма, дейдиле. Алагъа айтырыгъым: ана тилигизде газет, китап да окъумасагъыз, миллет театрыбызгъа бармасагъыз, телевиденияда  малкъар бериулеге къарамасагъыз, радиогъа тынгыламасагъыз, тилни къайдан билликсиз?»,- деп жазгъанды  малкъар халкъны  «Алан» биригиуюню таматасыны къуллугъун толтургъан Жаболаны Жабраил.

«Черекские вести» газетде ишлеген  Анахаланы Аида уа газетни атасына хурмет этип алгъанын айтады. «Заман» бизни юйюрюбюзню  эрттегили шуёхуду. Эсимдеди, гитче заманыбызда атабыз Борис,   тёгерегине жыйып,  аны окъугъаны, биз да анга сюйюп тынгылагъаныбыз.  «Мен газетни бир уллу  къонакъныча сакълайма»,- деген эди бир жол ол манга. «Анда бегирекда нени юсюнден окъургъа сюеме?»- деп соргъанымда, «Газетни хар номеринде да   окъур зат  табаргъа боллукъду. Республикада бола тургъан затланы аны  окъуп билеме,  суратлагъа да бек сюйюп къарайма, муну уа нек  жаздыла дерча  хазна материал кёрмегенме. «Заманда» ишлегенле сау болсунла ишлерин тынгылы этгенлери ючюн», -деген эди.

Энди атам жокъду, алай мен  газет бла байламлыгъымы тас этмегенме, анга жаздырмай къоймайма. Ана тилими  сюеме, ёсюп келген сабийлеге  аны багъаларгъа кереклисин дайым айтама, тауча сёлеширлерин излейме. Анга уа миллет газетибиз уллу себеплик этеди.

Атамча, «Заманны» сыйлы къонакъныча сакълайма. Аны чынтты шуёхума. Миллетибизни атын айтдыргъан адамларыбызны, жазыучуларыбызны, тарыхыбызны билиуге, маданиятыбызны айныууна уллу къыйын салгъан жашларыбызны бла къызларыбызны юслеринден  сюйюп окъуйма. Аланы  ёсюп келген тёлюню адеп-къылыкъгъа юйретиу магъаналары бек уллуду.

Тауча окъуялмайма дегенлеге бек сейир этеме, аны айыпха да санайма. Аллайлагъа быллай бир шартны келтирлигем юлгюге: «Заман»  газетни номерлеринден биринде  ингилизли алим Токумаланы Жагъафарны китапларын окъуп, малкъар тилни билгенди, деп жазыла эди. Кёресиз да, узакъ тыш къыралда жашагъан  адам  бизни тилибизни билирге итиннгенде, биз аны нек сансыз этебиз? Ол бизге арталлыда келишмеген затды»,- дегенди.                                        

«Ана тилибизде чыкъгъан газетибиз  жарашдырылгъаны, магъанасы бла бюгюнлюкде бир башха газетден артха къалмайды, аны къой, алда барады.   Устазлагъа, ата-аналагъа сабийлени тилге, тарыхха, адабиятха юйретиуде газетибиз болушаллыгъына ишексизме. Сау болсунла анда ишлеген журналистле, ала маданиятха, ол санда бизни театрыбызны ишине да сакъдыла», - дегенди редакциягъа телефон бла сёлешип Къулийланы Къайсын атлы Малкъар  къырал драма театрны директору, КъМР-ни сыйлы артисти Жангоразланы Мажит да. 

Ма аллай жылы сёзле бла бизни кёллендиргенде, насыпха кёпдюле, Аллах алагъа  ыразы болсун. Алай ыразы болмагъанла да табыладыла. Мен бир затны эслегенме: газетни сёкгенледен не затны жаратмадынг, къайсы номерде тапсыз зат окъудунг неда халат тапдынг, деп сорсанг, айталмайдыла. Аны къой, бирле уа атын окъуна билмейдиле. «Коммунизмге жол» деп эски атын айтханла да бардыла. Сора ала газетни аладыла эмда окъуйдула деп, къалай ийнаннгын?

Бир- бирле уа газетни бетлеринде  халкъланы, миллетлени бир бирлерине юсгюрген, кёрюп болмаулукъну къозгъагъан, ышаныулукъну юзген, тынчлыкъны бузгъан материалла чыгъарларын излейдиле. Аллайлагъа айтырыгъым: биз  не заманда да мамырлыкъны, шуёхлукъну, келишиулюкню, тюзлюкню ниетлерине кертичи болгъанбыз эм боллукъбуз. Миллетибизни окъуулулугъун кётюрюр, аны тилин, маданиятын, ахшы адет-тёрелерин айнытыр ючюн  къолубуздан келгенни аямай кюрешебиз, мындан арысында да ол жолдан таймагъанлай барлыкъбыз.