Банкда тутхан ахчагъа налогну юсюнден

Кёпле биле да болмазла, алай бизни къыралда банклада тутхан ахчабыздан келген файдагъа энди налог тыяргъа боллукъдула. Тийишли жорукъ 2021 жылны аллында тюрленнгенди, кеси да быйыл кюч алгъанды. Алай бла энди НДФЛ-ни тёлеу да башхаракъ болгъанды.

Не зат тюрленнгенди?

2021 жылгъа дери депозитден эмда счётда къалгъан ахчадан налогну жаланда аны процент ставкасы РФ-ни Ара банкыны баш ставкасындан беш процентге артыкъ болса жыйып болгъандыла. Башхача айтханда, шёндю биринчиси 16 процент эсе, налог тыярча вкладны ставкасы эм азындан 21 процент болургъа тийишлиди. Аллай НДФЛ-ни ёлчеми 35 процент эди, бизни къыралда 183 кюнден аз тургъан инсанлагъа уа – 30 процентден азыракъ.

Жангы жорукълагъа кёре уа быллай налог банкда тургъан ахчадан келген файда бир мардадан озса тыйыллыкъды. Аны уа Ара банкны ставкасына кёре тергерикдиле. Аны билир ючюн айны аллында ставканы бир миллион сомгъа кёбейтирге керекди.

Алай бла былтыр бу халда 150 минг сомгъа дери тюшген файда ючюн налог тёленирик тюйюлдю. Банкда тутхан ахчагъыз бир жылгъа беш миллион сомгъа дери файда келтирген эсе, аны налогуну ставкасы 13 процент боллукъду. Андан да кёп болгъан эсе уа – 15 процентге жетерикди.

Энтта да не зат билирге керекди

Валюта вкладладан эмда счётладан келген файда башхалары бла бирге тергеледи. Аны ючюн аланы сомлагъа кёчюрюп санайдыла. Инсанны бир ненча вклады эмда счёту болса да, башхалыгъы жокъду.

Жангы жорукълада пенсиячыланы юслеринден жукъ да айтылмайды, алагъа льготала жокъдула. Ставкалары бир процент болгъан эмда эскроу-счётлада жыйылгъан ахчадан файдагъа уа налог салынмайды.

Къачан эмда къалай тёлерге керекди аны

Клиентлери вкладларында бла счётларында тутхан ахчаларындан неллай бир файда алгъанларыны юсюнден банкла ФНС-ге биринчи февральгъа дери билдирликдиле. Налог службада уа тийишли НДФЛ-ни кимле тёлериклерин тергеп, алагъа билдириуле жиберликдиле. ФНС-ге бу жумуш бла байламлы декларация берирге керек тюйюлдю.

Билдириуню къолгъа алгъандан сора ахчаны 1 декабрьге дери тёлерге тийишлиди. Ол заманында берилмесе, тазир салынырыкъды, тёлеу кеси да ёсгенден-ёсе барлыкъды. Артда уа ФНС инсанны сюдге окъуна берирге боллукъду. Бир кезиулюк неда юч жылны ичинде тёленмей тургъан налогла бек уллу эселе (2,7 эмда 13,5 миллион сомдан артыкъ), 100-500 минг сом тазир саллыкъдыла.

Соруу-жууап

Вкладла башха-башха банклада эселе, хар бири ючюн энчи налог тёлергеми керекди?

Угъай, ол бир кере тёленеди, кеси да битеу вкладлада эмда счётлада тургъан ахчадан келген файданы барын да тергеп алай чыгъады.

Ахчаны жыйыу счётлагъа уа налог салынамыды?

Хау, ала сомлада эселе, ставкалары да бир процентден артыкъ эселе. Валюта счётладан эмда вкладладан тюшген файдагъа уа ставкагъа да къарамай салынады налог.

Аберини багъасын тёлегенден сора, ахчаны бир кесеги артха къайтарылса, аны ючюн налог тыямыдыла?

Угъай, анга НДФЛ салмайдыла. Нек дегенде, ол файдагъа саналмайды.

Процентледен налогну къалай тергерге боллукъду?

Адамлагъа аны бла кюреширге кереклиси жокъду, ол ФНС-ни борчуду.

Бу налогдан пенсиячыланы эркин этерикмидиле?

Угъай. Ала аны башхала бла тенг тёлерге борчлудула.