Жашау журт-коммунал жумушланы багъаларын къалай тергейдиле?

Аланы счётчик бла неда нормативлеге кёре санайдыла – аладан башха амал жокъду. Электрокюч, таза суу, газ, жылыу ючюн тёлеуле къайсы юйде да аз болмайдыла. Квитанциялада тарихле къайдан чыкъгъанларыны юсюнден бу материалны окъуп билирге боллукъсуз.

Счётчик салыргъа керекмиди?

«Энергияны аяуну юсюнден» федерал законну 13 статьясына тийишлиликде, кёп фатарлы юйледе хайырланылгъан энергоресурсланы барын да энчи приборла бла жик-жиги бла тергерге керекди. Сёз мында электрокючню, жылыуну, сууну, газны юслеринден барады.

Алай бу жорукъда бир энчилик барды - коммунал жумушланы багъаларын нормативлеге кёре тёлеу. Фатарда счётчик орнатыргъа бир тюрлю онг жокъ эсе, иш анга келеди. Сёз ючюн, приборну салыргъа жер болмаса, аны ючюн инженер системаны бузаргъа керек эсе, орнатылгъан приборну алышыргъа, кёргюзтюулерине къараргъа онг жокъ эсе.

Экинчиден, газгъа счётчикни ол бир сагъатха эки кубометрден артыкъ къоратылгъанда орнатыргъа керекди.

Ючюнчюден а, бек эски юйлеге энчи жорукъла бардыла. Оюп кетериллик чекге жетген жашау журтлада счётчик салгъандан магъана боллукъ тюйюлдю, аны себепли энергоресурсланы аласыз хайырланыргъа къоядыла. Дагъыда 70 процентге тозурагъан, кеслери да тынгылы ремонт этиу программагъа тюшмеген юйле да ары киредиле. Аллай ремонт келир юч жылны ичинде бардырыллыкъ эсе, счётчиклени аны тамам этгенлеринден сора орнатыргъа тийишлиди.

Юйню (фатарны) иеси приборну кеси сатып алыргъа борчлуду. Аны орнатыуну багъасын да ол тёлейди. Муниципалитетни боюнунда тургъан жашау журтлада аллай ишлени хакъсыз этедиле. Биринчиле уа бу жумушну багъасын кредит халда (аз-аз) тёлерге боллукъдула сюйселе.

Счётчик бар эсе, жаланда аны бламы тёлерге керекди?

Аны орнатмазгъа сылтау жокъ эсе, салмазгъа, хайырланмазгъа жарарыкъ тюйюлдю. Аны этмесегиз, тазир саллыкъ тюйюлдюле, алай энергоресурсла ючюн тёлеулеригиз а иги да ёсерикдиле.

Прибор бузулса неда аны хайырланыргъа жараулу болжалы чыкъса, сора дагъыда адамла аланы кёргюзтюулерин жибермей тохтасала, юч айны ичинде тёлеуле ахыргъы жарым жылны орта кёрюмдюсюне кёре тергеледиле. Андан сора уа нормативге кёчедиле, алай коэффициентни уа энтта да къошмайдыла.

Управляющий компанияны адамы келгенден сора уа, иш башха тюрлю боллукъду. Нек дегенде  аны фатарны ичине бир жылгъа бир кере къояргъа керексиз, ол приборланы кёргюзтюулерин жазып алырча. Аны юйге жибермесегиз, ол тийишли къагъыт жазарыкъды. Юйню иеси къол салмаса анга, шагъатха эки къоншуну чакъырлыкъдыла. Ызы бла юч айдан сора тёлеуле 1,5 кереге (Москвада 3 кереге) кётюрюллюкдюле.

Нормативни ёлчеми юйде жашагъанланы санына кёре тергеледи. Сагъынылгъан актны управляющий компания ич ишлени органына жибергенден сора, андан участковый келип, фатарда неллай бир адам жашагъанын билирге боллукъду. Юйню иесини жууугъу болмагъанлагъа неда башха регионда эсепде тургъанлагъа 2-5 минг сом тазир салынырыкъды.

Жашау журт-коммунал жумушла ючюн арталлыда тёлемей турса, бир айдан сора анга къошакъ ахча (пеня) жазып тебирерикдиле.

Счётчикле бла тёлеуле къалай тергеледиле?

Бу айда кёргюзтгенинден аны аллында айныкъын кетерип, чыкъгъан тарихни тарифни багъасына кёре кёбейтирге керекди. Тарифле бары да ЖКХ деген къырал информация системада басмаланадыла.

Кёп фатарлы юйледе суугъа бир счётчик орнатып да къоюучудула. Андан юйню битеулю жумушларына этилген къоранчланы кетерип, къалгъанын а фатарланы санына кёре юлешедиле.

Жылыуну багъасын юйню бир счётчиги тергейди. Энчи котёллары болгъан фатарлада уа исси сууну багъасын, сууукъ сууну эмда аны къайнатыргъа къоратылгъан жылыуну къошуп, алай чыгъарадыла.

Жашау журт кодексде айтылгъаныча, бу айны тёлеуюн инсанла келир айны онунчусуна дери берирге борчлудула.

Норматив а неден къуралады?

Аланы регионлада властьла тохташдырадыла. Тийишли жорукъла эрттеден бери да тюрлендирилмей турадыла. Бир адамгъа неллай бир суу керек болгъанын сынам ишле бардырып, алай белгилегендиле. Анга кёре инсан бир айгъа 4-7 кубометр сууукъ эмда 2,5-,7 кубометр а исси суу хайырланыучусун тохташдыргъандыла. Башха ресурсла бла да алайды иш.

Сёз ючюн, электрокючню нормативи юйде неллай бир адам жашагъанына кёре тергеледи. Не къадар аз адам болса, ол къадар азды аны къоранчы да. Юлгюге, отоуда чыракъ анда болгъан хар кимге да жарытады.

Жылыуну багъасын озгъан жылны кёрюмдюлерине, хауаны сууукълугъуна, котельняла неллай бир заманны ишлегенлерине кёре чыгъарадыла.

Хар регионда да тёлеуле кёп затлагъа кёре тергеледиле. Ол санда коммуникацияла не халда болгъанларын, кюнню халын, адамланы санын эсге аладыла. Адамы кёп болгъан регионлада коммунал мюлкню хайырланыуда азыракъ къоранч этиледи.

Улбашланы Мурат.
Поделиться: