СОКЪУРАНЫУ

Бир жол уллу элледен биринде жашагъан эки къоншу къатын сёз боладыла. Аладан жашырагъы – Нурсийфат – асыры кёп аман сёз айтхандан, абаданырагъы – Аминат – тынгыларгъа да кюсемей, юйюне кирип кетди. Алагъа къарап, тынгылап тургъан ючюнчю къоншулары Фатимат а, тиширыуланы жашырагъына айланып: «Сен Аминатны юсюнде болмагъан не къадар осал затны айтдынг», – деп айып этди. Ол а: «Фатимат, сен не телисе, болгъанны айтып кимни жюрегин жарлыкъса? Болмагъанны айтсанг, бютюн ачыу тиерик олду, ол кезиуде кесинги жюрегинге да хошлукъ саллыкъса», – деп жууаплагъанды.

Къалай жангыла эди ол! Башхагъа аманлыкъ этген адамны жюреги бир заманда да хош болмагъанын ол артда ангылагъанды. Аны бла сёз болгъандан сора бир-эки айдан Аминат ауушады. Нурсийфат а башха къоншула бла аны жууукъларына, ахлуларына къайгъы сёз бере барады. Адамла ёлгенни къызларыны къатларына барып, аланы къучакълагъанларында, ол а бир жанлыракъ сюелип къалады.

Жыл да озгъунчу Нурсийфатны жашы къоншу къызны къачырады. Келинчигин бек жаратады, алай аны бетине ачыкъ къараялмайды, мени айыплы ишими биле болурму деп. Аминатны юйю таба къарагъаны сайын да аны тин тери басады.

Бир бериуге къарагъанма. Анда устаз окъуучулары бла адеп-къылыкъны юсюнден сёлеше: «Адамла бир бирлери бла урушсала, къычыргъан нек этедиле? – деп сорды. «Асыры ачыуланнгандан»,– деп жууаплайды  бири. «Сёз болгъан адамынг къатынгда тура эсе, аны бла тынч сёлеширге жарамаймыды да? Ачыуланып эсе да, неге керекди къычырыргъа?» – дейди дагъыда устаз.

Окъуучула кеслерини оюмларын айтадыла, алай устаз аладан бирин да жаратмайды. Сора кеси былай ангылатады: «Адамла бир бирлерине кёлкъалды болсала, аланы жюреклери  кери боладыла. Аны себепли ала бир бирни эшитмейдиле. Не къадар къаты сёз бола бара эселе, жюреклери да аллай бир узакъгъа кетедиле.

Адамла бир бирлерин сюе эселе уа, ала къычырмайдыла, бютюн тыншчыкъ сёлешедиле. Нек дегенде аланы жюреклерини бир бирге жетерге жаланда кесек жерчик къалады. Бир бирге андан да жууукъ болгъанла шыбырдашхан этедиле, артдан-артха уа алагъа ол да керек болмай къалады. Кёзлерине къарагъанлай, ангылайдыла хар нени да.

Алайды да, даулашхан кезиуюгюзде жюреклеригизге бир бирден айырылыргъа къоймагъыз. Бир бирни сакълагъыз, осал сёзле айтмагъыз, аман ниет тутмагъыз. Нек дегенде арагъызда узакълыкъ бек уллугъа кетип, сиз артха къайтыргъа жол тапмай къалыргъа да болурсуз».

Нюрсийфат да алай болгъанды. Кесини хапарын да манга ол кеси айтханды.

– Бюгюн, бюгече да сокъуранама. Ол дуния бар эсе, къоншум бла къалай тюбеширик болурма, деген сагъыш чачымы агъартханды, тынчлыгъымы алгъанды. Бу дунияда бир бирни жюрегин къыйнамай, кёлюн алып жашаргъа онг бар эсе, алай этерге нек жарамайды? – деп сорады ол кеси-кесинденми, менденми – ангыламадым.