Айтхылыкъ тёрелени юзерге жарамаз

Къыралыбыз айтхылыкъ спорт тёрелери бла белгилиди, фахмулу тренерлеге, умутландыргъан спортчулагъа байды. Совет Союзну кезиуюнден башлап кёп онжыллыкъланы гёжефлерибиз бла атлетлерибиз даражалы халкъла аралы эришиуледе, дунияны, Европаны чемпионатларында, Олимпиадалада атларын айтдыргъанлай келедиле. Алай арт жыллада жалгъан чурумла бла алагъа даулашлы чекле салынадыла, ол угъай, тёртжыллыкъны эм магъаналы эришиую – Олимпиадада Россейни байрагъын кётюртюрге, гимнин эшитдирирге эркин этилмейди. Аллай болумлада бу эришиуге къатышыугъа жамауатда къаллай оюм болгъанын билир мурат бла спортчуланы, тренерлени, къараучуланы араларында соруу бардыргъанбыз.

- Биз дунияда эм кючлю къыралбыз. Аскер, сауут не башха жаны бла бизге бир зат эталмайдыла да, амалсыздан быллай оноула чыгъарадыла. Аланы къолларындан келгени жангыз да санкцияладыла. Мени башха зат жарсытады – ала бир оноула чыгъарадыла, биз «охо» дейбиз, ызындан башха чурумла табып, жангы чекле саладыла – анга да «охо» дейбиз. Аны тохтатыргъа керекди. Мен хар не да иги боллугъуна ийнанама. Спортчуланы юслеринден айтханда уа, ала битеу жашауларында Олимпиадагъа итиннген эселе, баш муратлары ол эсе, къатышыргъа да болурла. Алай мен а къыралымы патриотума, барлыкъ тюйюл эдим. Битеу жетишимлерим Журтуму хайырындандыла, ол элтгенди мени алгъа, - дейди Афиныледе Олимпиаданы кюмюш призёру эм Пекинде Олимпиаданы доммакъ призёру  Аккайланы Хаджимурат. 

Каратени ашихара тюрлюсюнден тренер Шахмырзаланы Шахмырза да аны тюзге санайды. Ол аллай Олимпиадагъа къатышмазлыгъын, бу оноу политика, ансы спорт оноу болмагъанын чертеди. Ол сагъыш этгенича, Олимпиадагъа инсан къыралыны, миллетини атындан барады, байрагъы кётюрюлмесе уа, ол къалайды? Аны орунуна Россейде Олимпиада даражалы эришиу къурап, анга башха жерледен спортчуланы чакъырып, хорлагъанлагъа да тийишли саугъала берирге боллукъ эди. Аллай турнирни, сёз ючюн, Казаньда бардырыргъа боллукъду, аны ючюн анда битеу амалла, майданла да бардыла, деп эсгертиу этеди. Спортну ветераны Малкъарланы Ахмат да спортчулагъа алай къажау турууну терсге санайды. Россей деменгили спорт къыралды, аны байрагъын кётюртмей, гимнин эшитдирмей, мен чыгъаллыкъ тюйюлме, дейди. 

Грек-рим тутушууда белгили гёжеф Лондонда Олимпиаданы доммакъ призёру Заур Курамагомедовну оюму уа башхады: «Мен спортчула, къайсы байракъ бла чыкъгъанларына къарамай, Олимпиадагъа къатышыргъа, къытаргъа да керекдиле, деп ойлайма. Ала Олимпиадагъа битеу жашауларын жоралайдыла, анда майдал къытыуну баш борчларына санайдыла, мен барлыкъ эдим. Бу оноуда политика эсленнгенликде, бузукълукъла болмагъанлай ол этиллик тюйюл эди. Алай асыры къатыды, допинг хайырланмагъан таза спортчулагъа, саулай командагъа аллай чек салыу терсди». Бюгюнлюкде Венгрия ючюн тутушхан, ол къырал ючюн келир Олимпиадагъа къатышыргъа эркинликни къоруулагъан белгили гёжефибиз Мусукаланы Исмайыл да аны тюзге санайды. «Олимпиадагъа барыр ючюн, спортчу кёп жылланы жарау этеди, хазырланады. Ол себепден анга къатышыргъа онг бар эсе, аны ычхындырыргъа керек тюйюлдю, деп алай сунама. Россейни байрагъы кётюрюлмесе да, ол  къытхан майдалын къыралына келтирликди. Алай бла уа, хорлап, Россейде таза, кючлю спортчула болгъанларына шагъатлыкъ этерге да боллукъду», - деп чертеди ол.

«Хасания» спорт клубну директору Гузойланы Ибрагим бу соруугъа жангыз бир жанындан къараргъа жарамазлыгъына эс бурады: «Спортчу аллай чекле салыннган Олимпиадагъа къатышыргъа керекмиди, тюйюлмюдю – бек къыйын сорууду. Патриотизм жаны бла – угъай. Алай, бирси жанындан къарагъанда, 5-6 жылындан башлап жарау этген, эришиулеге къатышхан къайсы гёжефни да эм уллу мураты олимпиада майдалды, ол аны къыйынына эм даражалы саугъады. Спортда къыйын, узун жолну ол Олимпиадагъа жетер ючюн барады, кёп къарыуун тас этеди, къанын тёгеди. Олимпиадагъа барама деген спортчулагъа айып салыу тюз тюйюлдю. Мен оюм этгенден, къыралланы араларында политика болум ючюн жууаплылыкъны спортчугъа салыргъа жарамайды. Бусагъатда кёп къыралла Россейни сюймейдиле, бизни Олимпиадада кёрмеселе, къууанып къаллыкъдыла. Аны ючюн Олимпиадагъа барыргъа, хорларгъа да керекди». Эркин тутушуудан тренер Алтууланы Хызыр да, спортчула битеу жашауларын Олимпиадагъа къатышыугъа кюрешге жоралап, сора политика дау бла андан кем къалмазгъа керек тюйюлдюле, деген акъылдады: «Олимпиадагъа бош алай бир адам да тюшмейди. Мен оюм этгенден, быллай политика болумлада ала Олимпиадагъа къатышыргъа, неге да къарамай, россейли спортчула майдалла къыталлыкъларына хар кимни да женгдирирге керекдиле».

Устаз, къараучу Расулланы Лейля быллай оноула политикадан чыкъгъанларын, аланы спорт бла байламлыкълары аз да болмагъанын чертеди. «Олимпиада ол спортну тюрлюлеринде дунияда эм кючлюню айырыуду, бурун заманладан келген эришиудю. Жалгъан оюмла, болмасыз оноула аны бардырыугъа аллай чурум салгъанлары ачыулуду. Бизни спортчуларыбыз аллай чекле салыннган политикалы Олимпиадагъа къатышыуларын дурус кёрмейме», - дейди.

Алай бла, бу сорууда бирча акъылгъа келирге онг болмаз. Атлетлерибиз Олимпиадагъа, башха даражалы эришиулеге къатышсала, къатышмасала да, ангыларчады. Болсада, къаллай чекле да салынсынла, ала, чыгъып, усталыкъларын, кюч-къарыуларын да кёргюзтюп, жашыртын эсе да, къыралыбызгъа махтау келтирселе уа, иги эди.