Чеги аурууладан сакъланыу амалла

Чеги аурууладан сакъланыу амалланы юсюнден Инфекция ауруулагъа эм СПИД -ге къажау араны врачы Аппайланы Шамил  айтады.

- Къоркъуулу, жугъуучу чеги ауруула кёбюсюнде сабийле бла байламлыдыла. Бу затдан кесибизни, сабийлени да сакълар ючюн, не этерге керекди? Аурууну кёп чыкъгъаныны сылтауу  аш-азыкъда осал продуктланы хайырланыуду. Былай къарагъанда эмда татыуларына кёре  ала ашаргъа жарарыкъ тюйюлдюле деп айтырча болмасала да, алада къыйын формалы  жугъуучу чеги ауруула чыгъарыргъа къоркъуулу микроорганизмле болургъа боллукъдула.Ол тюрлю микроорганизмле сютден этилген ашарыкълада кёбюрек тюбейдиле. Алайды да, жангы сауулгъан сютню къайнатмай ичерге жарамайды. Бусагъатда  элден келтирилген къаймакъ эм хумжу (творог) да сабийлеге  къоркъуулудула, сютню кесин да ауруу чыгъарыргъа къоркъуулу микроорганизмле ачытыргъа боллукъдула. Тышында сатылгъан акъны  алсагъыз, ол сабийигизни саулугъуна къоркъуулу болгъанын унутмагъыз.

Тюкенден сатып ала туруп, терк бузулургъа боллукъ продуктла къачан чыгъарылгъанларына, не заманнга дери хайырланылыргъа боллугъуна, сата туруп къаллай жерде тутханларына эс буругъуз.

Терк бузулургъа боллукъ ашарыкъланы бир къауумларына сютден, этден этилген,
дагъыда башха продуктла киредиле, аланы хайырланыу болжаллары бир ненча кюннге, бирде уа бир ненча сагъатха окъуна тохташдырыладыла, ала уа аны тышында  кёргюзтюлюрге керекдиле.

Хайырланыу болжаллары продукт тюкенде, юйюгюзде да холодильникде сакълана
эсе, ол заманда тюзге саналлыкъды. Жюрютюлген мардалы документлеге кёре, хайырланыу болжаллары озгъан аш-азыкъ продуктла утилизация неда жокъ этилирге тийишлидиле, учуз багъалары бла сатылыргъа уа угъай.

Качествосу осал юй къанатлы эт неда жумуртхала сатып алып, сальмонеллезни
жукъдурургъа боллукъсуз. Аны себепли чий тауукъ этден ашарыкъ эте туруп, юйде чий продуктлагъа деп тутхан, артда къайнар суу бла жуууллукъ энчи къангада туураргъа керекди.

Бичакъны, къанганы да хайырланнгандан сора биринчини иги жууаргъа  тийишлиди. Бусагъатда, сальмонеллезден кёпле ауругъанлары ачыкъ болгъан кезиуде, жумуртхаланы чийлей ичерге жарамайды, аланы бек аздан он минут къайнатыргъа керекди.

Кесигизни тазалыгъыгъызны сакъларгъа да унутмагъыз. Сиз къолугъуз бла продуктлагъа, жумуртхалагъа тийген эсегиз, ашарыкъ хазырлауну андан ары бардырыр ючюн, къолларыгъызны сапын бла иги жууаргъа керексиз.

Ичген сууубузну качествосуна  да эс буругъуз.Эриген къарла, суулада эриген бузла, тохтамай жаугъан жауунла  аны качествосун да осалгъа айландырадыла.  Аллай кезиуледе, суу баргъан быргъыладыла,   суугъа хлор къошханларына да къарамай,
жугъуучу чеги ауруула, вируслу А гепатит чыгъаргъа боллукъду.  Къайнатхандан сора терк окъуна микроорганизмле  хаталары жетмезча боладыла. 

Байсыланы Марзият жазып алгъанды.
Поделиться: