Сейирсиндирме сёзлюкБагъымчакъ – дарман этерге усталыгъы болгъан, багъыучу адам. Багъымлы – ырысхылы, ашаулу (жер, къуллукъ). Багъыш – биреуге не да бир тюрлю къууумгъа аталып этилген иш, айтылгъан сёз, саугъа. Багъышла – анга къара, анга бер, аны сыйла деген магъанада жюрюйдю. Бажа неда киеу къарындаш – эки туугъан эгечни алгъан эр кишиле. Баз, базым, базгъынлыкъ – таукеллик; кеси къарыууна, акъылына ышаныу; тенгликге, тюзлюкге ийнаныу. Базынакъ, базыннгыч, базынчакъ – ёхтем, таукел адам. Базкётен – кесине бюсюреген, эталмазлыгъына да этерме деучю махтанчакъ адам. Байдамлыкъ – берекет, ырысхы Байдыр, байдыргъан – жылкъыгъа ажир къошхан, байталны ажир излеген заманы. Байрым юй неда табутам – ислам дин кирип, межгитле къуралгъынчы мажюсюле тилек этиучю жер. Байтамал – тынч табылгъан ырысхы. Бакауул – къонакъ алыуда ичгилени жюрютген, берген, къуйгъан шапа. Бакъды, кёз бакъдырды – сынчылап, сюзюп къарагъан. Бакъы, тархын, мелхум – санап-санаялмазлыкъ, жыйып-жыялмаз байлыкъ. Бакъыр – дин журт, межгит мекям. Балакъ – адамны аякъ тюбюню белкъауу, арт табан бла бармакъ табанны ортасы. Балакъа – сипи не да шуууртху чыбыкъ. Балас – гебен тюбюне салыныучу бутакълы агъач. Балата – жюнюн тынч айырыр ючюн, артда да ийлерге тынч болур ючюн, териге сюртюучю ачытхы. Балдыз – кичи къайын къыз. Балдырыкъ – айыплы, масхара сёлешиу; тутхан ишин зая этиу. Балтыр – адамны тобугъуну бла инчигини ортасы, бут чабагъы. Балхам – будай уннга жумуртханы сарысын, сары жау да къошуп, аны ачыуташны сууу бла булгъап этилген дарман. «Бараза къыз» – бурун заманлада сабаннга чыкъгъанда этилиучю салам къыз. Бардух, бурдух – чий чыбыкъны буруп, сынмазча, къайиш этип, андан эшилген тогъай. Бурдух бла эки къазыкъны бирге бегитедиле. Бариш – этилген ишден тюшген хайыр. Барлакъ – сюрюлмеген тынг жер. Целина. Басил – тамата халкъ. Басият – баш халкъ. Басхынчы – уруш бла кирип, элни, журтну бийлеген душман. Бата – адамгъа алгъыш этиу, тилек. Благославение. Батагъа – жыйылыу, къыйынлыкъда халкъны жыйыу. Батман – чий чыбыкъдан эшилген орун, четен; бал чибинлени юйлери. Бау, халжар – башы жабылгъан мал орун. Баугъакирмез – жетижыллыкъ къысыр къой. Бахсар – голчамюйюз къочхар. Бачос – уллу малны жаш-къушлагъа чабырлыкъгъа жарагъан тобукъ териси. Башгюр – онглу, акъыллы башчы. Баштакъ – юйсюз, жерсиз, тукъумсуз, сыйсыз адам. Башхабар – бичакъны, жюлгючню, балтаны… бек жютюсю. Баянлама – билдириу сёз, доклад. Баянламачы – докладчы Бежен – кёпюр къулакъны бегитген таш хуна; нартюх къаураладан гебен. Бегене – бозалыкъ. Базыкъ тартылгъан ашлыкъ не зынтхы ундан биширилген къалын худур, как. Бегеуюл – махкемеде барчы-келчи жумушланы, мыртазакълыкъ да этген адам. Бедек – габашны не да чарыкъны олтаны бла башы бирге тигилген ызгъа салыныучу сахтиян тилмек. Бедел – адамны аскерчиликге не бир къыйын ишге жибермез ючюн тёленнген хакъ. Бедер – жаныуар къылыкълы, хурметсиз адам. Бедеу – иги багъылгъан, жарауу жетишген атны бели; къысыр къатын. Бедизчи неда шекирт – бир тюрлю бир усталыкъгъа юйренирге деп, устагъа иш нёгерликге, юйренчикге тохтагъан жаш адам. Бедуин – арап къыраллада мал бла жерден жерге кёче айланнган малчыла. Бекишай – алаша, базыкъбел чыккыр. «Бектур» – жашчыкъла, жыйылып, къыртышда ойнаучу оюн. Белеуют – кёзбаучу; ичинде бузугъу болгъан, эки бетли адам. Белинжик – доммай не бугъа териден тилинип этилген жассы бел бау. Белкъау – ауузу ашалып, кез, бёксю болгъан бичакъ, хырпин, къалакъ, чалгъы… Берча бел бау – сюзюк жюнден ийирилип, бир ненча къатланнган базыкъ шынтагыдан эшилген не да согъулгъан жассы тиширыу бел бау. Бетжан, беччан – атыу усталыкъгъа юйрене туруп, ушкокну салып атарча, жерге иги бегитилген айры агъач. Бечел – уятлыгъындан къыяулу не чырмылтын болуп, бакъдырмай, аны хатасындан сакъат болуп къалгъан эр киши. Бечеу – къош ёгюзле. Бёгек – адамны богъурдагъында бери дуппур чыкъгъан жери; кесини этгенин тангкёрдю этерге сюйген, аз да дебери болмай махтаннган адам. Бёксюм – атны къуйрукъ башы бла белини ортасы. Круп. Бидиш – арпаны бир тюрлюсю. Рожь Бийменлик – мюлкю болгъан адамны, бийни, ханны иелик жерлери. Билезик – бууунлукъ. Тиширыуну бек сыйлы жасауларындан бири. «Билляча» – сабий оюнланы бири. Битик, битикле – чыгъар жери болмагъан къадама къаяда ишленнгген атлауучла. Бой – жыл сан. Жаланда узунлукъ, къысхалыкъ ёлчемде. Бойдакъ – къатынсыз, эрсиз адам. Боккабар – кийиз топ. Бору – хауа таууш. Эхо. Анга «къая къызы къычырады» деп да къоюучудула. Борукъ, байлатма – эки затны бирге жалгъагъан, жалгъашдыргъан зат, желим. Клей. Бошбел, бошбоюн – эринчек, жалкъау, файдасыз (адам). Боюндурукъ – ийнек кеси кесин эммез ючюн салыныучу ауузлукъ. Боюнса – ёгюзлени арбагъа жегер ючюн, аланы боюнларына салыныучу керек. Будууар, хашкурдук – ауруулу арыкъ мал. Бурдум – боран къатыш жаугъан къар. Бурна – тохтамай жаншап тургъан адам. Сёз къап Бугъачар – бугъалыкъ тана. Бурукъ – чепкен сокъгъан тауатны къоюн агъачы. Къоюн агъач деп да, бурукъ деп да айтадыла. Буршу, бушкур, бушху – жангы басылгъан мирзеуню сууургъанда, кирени жел сюрген кебеги, кёсеси, кири. Бусхул – быстыр кесек, журун. Буучар – кийик уугъа жюрюген уучу. Бууадакъ – быстыр жайгъанда, аны жипге тутдуруучу къысдыргъыч. Бууакъ – кеч кюзде бийикледе къар тюшюп, алашада тереклеге, ханслагъа да, кюн къырау ургула сепгенча, азчыкъ агъара башлагъан хауа болум. Буугъалыкъ – кюрешде душманны онгларча, аны юсюне атыучу ау, сетка. Бууумча – боюнлукъ, къуршоу. Къыз сабийни боюнун тюз, субай, узун этер ючюн аны боюнуна салыныучу керек. Бууурул – мор бла къараны ортасы тюрсюн. Быгъели, гюйре, кюф, дуу – арбазда, гумуда, ашханада мирзеу, ун тутхан орунла. Быдыян – арыкъ, не иги бакъсанг да, тин кирмеген, айнымагъан ууакъ аякълы мал. Быкъы, ат илгич – арбазда, къош аллында, жыйын тохтагъан жерде адыр-ёзге тагъаргъа, атны жюгенин атып къоярча, орнатылгъан бутакълы чыпын. Бырнак – юйюрде, жыйында, элде, ишде ким да ыспассыз этген адам. Бырын – бауда, халжарда бёлюм (эргенек деп да айтадыла); сау агъачдан ичи къазылып этилген, тегенеге ушаш зугул орун. Быттай – бёрю териден этилген ёре сабий бёрк. Быттым – къойланы, отлап, тоюп, кюн къызгъанда уа тесукъа этиулери. Бычча – Голлу байрамны ётдюрюрге жыйылгъан ырысхы. Бычыл – ийнеге сууурулгъан халыны къыйыры. Бюйре – темир ыргъакъ, сынжыр, къадау. Бюрчюк – терекни, ёре хансны жазгъа кёбе башлагъан, алай а алыкъа сютден толмагъан чирчиги. Почка. Бюклесин – ич ауруу; ол, бу деп болмай, кеси аллына бузулгъан огъурсуз, кюйюкленнген адам.
Поделиться:
Читать также:
26.03.2024 - 11:17 →
Бир сууну эки жагъасында
25.03.2024 - 08:53 →
Сёзню кючюне бла магъанасына тюшюне
24.03.2024 - 09:03 →
Аны жюрегин тепсеу искусство бийлегенди
24.03.2024 - 08:01 →
ЖЫРЫ БЛА КЪУУАНЧ ДА, ИЙНАНЫУ ДА БЕРГЕНДИ
20.03.2024 - 15:19 →
Къол ызы къайда да ангылашыннган
|