Кеч табылгъан насып

Аскербий бла Зарият бир элде туугъандыла, ёсгендиле, жашагъандыла. Жашагъандыла десек да, Аллахха шукур, бюгюнлюкде да сау-саламатдыла. Жыл санларын айтханда, алтмышдан атлап тебирегенди. Алай, жарсыугъа, юйюр къурамагъандыла. Кеслери жангыз бирер юйде, бир орамда турадыла.

Къалай-алай болса да, алыкъа тиридиле, субайдыла. Тизгинлерине  къарасанг а, жаш келин бла киеу да сукъланырла. Акъ шинли, иничке без узун адамла. Аскербий сакъал-мыйыкъ къырмай, не уа сахтиян чурукъларына жау сюртмей орамгъа окъуна чыкъмаз.

Зарият а хар заманда да тизгинли тиширыу эди. Кеси да бир кюн кийгенин экинчи кюн излемез. Чачын кюмюш бет ала башлагъан эсе да, эшмелеге жыйып, аркъасы бла жиберсе, тобукъларына жетеди, жюрюшюне къарасанг а – элде эм ариу къызла сукъланырла. Тюз да малкъарлы бийче.

Бу экисини юслеринден элде хапар жюрюй турады. Сабийликден къоншулукъда жашап, бир бирни билип, танып болгъандыла. Ёсгенден сора уа сюйгендиле, жашауларын бир этерге оноулашхандыла.

…Жай да кетди. Терек чапыракъланы алтын бояугъа алдыра кюз да жетди. Ташыуул да бошалды, малла да таудан элге жыйылдыла. Къыркъауузну ахыр кюнлеринде жашны атасы, анасы, жууукълары да оноулашып, элде, тукъумда да бек сыйлы адамладан келечиле къурап, къызны юйюне жибередиле.

Ала къызны адамларына жолукъдула, жумушларын айтдыла. Жашны юсюнден кёп ариу шартны келтирдиле. «Биз аны махтап этерик жокъду, бизден аз сиз да билмейсиз», - дедиле. Къонакъла сёзлерин бошагъандан сора жууап сакълайдыла.

Былайда хапарыбыздан бир жанлыракъ бурулайыкъ. Энди аллай тиширыула бардыла, эрге баргъынчы андан жууаш болмаз дерсе, киши юйюне киргенден сора уа, кимни  айтханына да къарамай, битеу оноуну къолгъа алгъанла.

Айхай, оноулары да тюз болса эди уа, ол кеслери тутхан болсун ансы. Зариятны анасы Ханшият да аллайладан эди. Муну эсине не тюшдю эсе да, эки жаш адам бир юйюр къураргъа ыразы болгъанларын билип тургъанлай: «Мени Зариятымы да бир хатасы жокъду. Эл багъасы къызды, юйреннгени, ариулугъу, этими кимден да аламат. Патчахны жашы болса да, сары алтын ол эсе да, ай суратлы, кюн сыфатлы къызымы бир тилегенлей берип къояллыкъ тюйюлме. Энтта  да бираздан келирсиз, андан сора кёрюрбюз», - деди.

Келечиле, чакъырылгъан къонакъла да жууапны эшитгенден сора суу къуйгъанлай болдула. Бир бири ызларындан тизилишип, юйден чыгъып кетдиле.

Жууапны эшитгенде, Аскербийни анасы да тынгылап къалмады. «Огъесе, андан аман сабий ёсдюргенбиз да биз. Не айыбын кёргенди, атасы эсе – эл багъасы киши. Мен а къайсы къатындан хомухма. Не уа тукъумуму артыкъды бизден. Тейри, тогъуз атагъа дери санайбыз. Алай эсе, къызын мени жашымдан игиге берсин. Мындан арысында Ханшият келип баш уруп кечгинлик тилесе да, аны къызыны мен жашагъан жерге аягъы басмаз», - деп, къаты ачыуланды.

Элде жашла, бир тилли болгъанча, нёгерлерине хурмет этип, Зариятны киши да тилемеди. Аскербий да башха адам бла юйюр къурамады. Алай эте жылла оздула. Атала, анала да дуниядан кетдиле. Аланы тенглери бирер жерде юйюр къурадыла, сабийли-балийли болдула. Бу экиси уа къалдыла алай. Былагъа акъыл юйретирге адам табылмады, кеслери кеслерине да оноу эталмадыла.

Бир кюн жашны шуёху Исмайыл келин келтирди. Тойгъа жууукъ-ахлуну, тийрени да чакъырады. Юйленмеген да келеди, абаданла бла ич отоуда олтурады. Тиширыула уа берлакъдадыла. Зарият да нёгери бла андады. Ачылгъан эшикден эр кишилени кёрюп турадыла. Ичгени татыгъанмы болур эди, Аскербий тапчаннга таянып, жукълап къалады. Зарият аны эслейди. Сора бир жаш адамны чакъырып, анга бир затла шыбырдайды. Ол а нёгери бла Аскербийни къолтукъ тюплеринден кётюрюп, юйлерине алып кетедиле.

Аны уа юйюню иеси Исмайыл кёрюп турады. Экинчи кюн юч-тёрт къоншусун, байбийчесин да чакъырады. Сора хапарын башлайды. «Биз тийре да, адам да тюйюлбюз. Къачан эсе да бирде эки къарангы тиширыу терс оноу этип, сабийлерини жашауларын бузгъан эселе, бюгюнлюкде аны  тюзетирге не чырмау барды. Кесибизни болумсузлугъубуз. Хар бирибиз юй жарсыуладан чыгъып, тёгерек-башха къараялмай къалгъанбыз. Сен нёгер да эт да, Зариятха бар, хазырла, бу ингирде аны Аскербийге элтирикбиз. Шёндю уа биз ары ётейик», - дейди.

Ма алай бла, кёп жылладан бери сакъланып тургъан оноу этилип, эки сюйген бир юйюр къурадыла. Элде уа уллу къууанч болду. Асыры кёп адам жыйылгъандан, арбазда угъай, орамда бара эди той.