Тюрсюнлери деменгиликни белгилери

 Битеу къыралланы энчиликлерин белгилеген шартла бардыла – байракъ, гимн, герб. Байракъ къыралны эркинлигин, бойсунмауун кёргюзтген белгилеринден бириди. Кёп миллетли Россейни ол бирлигин, кючлюлюгюн, бай тарыхын, ниетлерин ачыкълайды.

 Байрамгъа алай кёп заман болмай эсе да, къыралыбызны байрагъыны тарыхы 350 жыл мындан алгъа башланнганды  . Онжетинчи ёмюрде патчах Алексей Михайловични буйругъу бла «Орёл» деген аты бла биринчи орус аскер кемени ишлеп башлагъандыла, аны белгилерин жарашдыргъанда уа, къызыл, акъ эм кёк тюрсюнлю журунланы сайлагъандыла. Алай Степан Разин къаугъа чыгъаргъанында от тюшгенде «Орёл» кюйгенини ючюн, аланы къалай келишдиргенлери белгисизлей къалгъанды. 1705 жылда Пётр I тыш къыраллагъа жюзген кемеле юч тюрсюнлю байракъла бла жюрюрча оноу этгенди, аскер кемеле уа Андреевский байракъны бла триколорну кётюргендиле. 1858 жылда Александр II къара, сары эм акъ тюрсюнле кийиргенди, алай ол Австрияны байрагъына ушагъаны ючюн, Россейде кёпге къалмагъанды.

Аны ызындан келген патчах Пётр I байрагъын артха къайтарады, къара-сары-акъ тюрсюнлю журун а Романовланы белгиси болады. 1917 жылны революциясындан сора Совет Россей «Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика» деген, артда «РСФСР» жазыуу бла къызыл байракъны сайлайды, алай 1924 жылда жазыуну орунуна оракъ бла салтаны, аланы башларындан а беш мюйюшлю жулдузну ишлейдиле. СССР чачылгъынчыгъа дери ол байракъ хайырланылгъанды. 22 августда РСФСР-ни Баш советини бегими бла акъ-кёк-къызыл тюрсюнлю байракъ къайтарылгъанды, биринчи Президент Борис Ельцин ол кюн къырал байрамны белгилерге оноу этгенди. 2000 жылны декабринде уа Президент Владимир Путин «РФ-ни Къырал байрагъыны юсюнден» законнга къол салгъанды, анда тюрсюнле бир ызындан къалай баргъанлары, байракъны кенглиги бла узунлугъу къаллай бир болургъа эм аны къалай хайырланыргъа тийишлиси бегитилгенди.

Байракъны тюрсюнлерини да хар бирини энчи магъанасы барды. Акъ – тазалыкъны, мамырлыкъны, ариу ниетни, тюзлюкню белгисиди. Кёк – тин байлыкъны, бир ызда турууну, кертичиликни бла ырахатлыкъны кёргюзтеди. Къызыл а – кюч-къарыуну, Ата журт ючюн тёгюлген къанны шартыды.

Байракъны кюню хар регионда, хар шахарда белгиленеди, анга жораланып патриот акцияла, кёрмючле къураладыла, аланы кезиулеринде жаш адамлагъа тарыхыбызны, маданиятыбызны теренирек билирге онг чыгъады, къырал эм муниципал мекямлада ол ёрге кётюрюледи – ала барысы да адамланы деменгили къыраллары бла ёхтемленирге кёллендиредиле. Бизни республикада да 22 августда тёрели халда байрамла къураладыла.  Шахарланы майданларында адамла жыйыладыла, къууанчлы халда байракъла кётюрюледиле, гимн эшитиледи, чыгъармачылыкъ, жырчы, тепсеу къауумла концертле кёргюзтедиле, алгъышла айтыладыла.

 

 

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: