Бюгюн да хурмет бла эсгередиле

  Урушну аллында жыллада халкъны аскер усталыкъгъа юйретиуге аслам эс бёле эдиле. Талостанны да аллай сборлагъа чакъырадыла. Анда политика, аскер, уруш бардырыудан сора да жашланы физический хазырлыкъларын да ёсдюргендиле. Ма аллай кезиулени биринде турникде бурула тургъанлай, тапсыз жыгъылып ауушады гитче Хабасчыкъны атасы. Жашчыкъ сабийликден таянчакъсыз къалады.

Кёп да бармай а Уллу Ата журт уруш да башланады. Нартанчыла анга тири къатышхандыла. Ол бошалгъандан сора, фронтовикле да элге къайта, жашау да тюзеле башланады. 1947 жыл къыйын жыл эди: адамла ачлыкъ сынагъан жыл. Хабас Келеметовну анасы да ол кезиуде ауушады. Ёксюз жашчыкъны школгъа ыннасы Апсинахха ашырыргъа тюшеди. Туудугъун ол билимли болуп кёрюрге сюе эди. Нек дегенде ол аны жашыны мураты эди. Сабий аны биле эди эм битеу кючюн билим алыугъа бере ёсгенди. Жашауда кесине ышаныргъа юйреннген жаш тенглеринден эсли эди. Билимлилиги бла айырмалы, ол КъМКъУ-ну тарых-филология факультетине окъургъа киреди.

Ол факультетни деканы болуп тургъан Алийланы Умарны юсюнден ол терк-терк эсгериучю эди. Нек дегенде, ёксюз жашны къадарында аны кыйыны уллу болгъанды. Хабасны ыннасы къарт, къарыусуз болгъанда, ол окъууун къоюп, анга къараргъа деп юйде тохташады. Сора Алий улу аны юйюне барып, Апсинах бла ушакъ бардырып, хунерли жашха окъууун бардырыргъа кереклисин ангылатады. Ынна туудугъу бла сёлешип, андан университетге жюрюрюн тилейди. Анда ол Умар Баблашевичге тюбейди. Ол жашха кёл этдирип: «Сен окъургъа керексе. Мен сени жетишимли болурунга ийнанама» - деп, хуржунуна 25 сомну салады. Ол ахчаны Хабас Талостанович иги кесек заман озгъандан сора тапхан эди. Сора тюкеннге барып, башдан аякъ кийинеди.

Бир къауум замандан а Хабасны айырмалы комсомолчуланы къауумунда целинагъа жибередиле. Андан къайтхандан сора, ол ыннасына ийнек сатып алады. Ол аны сютюн къоншулагъа юлеширге бек сюйгенди. 

Окъууун бошагъан жашны Чечен-Ингуш АССР-ны Гехи элинде устазлыкъ этерге ашырадыла. Кёп жылланы кёчгюнчюлюкде туруп къайтхан, тыш адамгъа ышаныулукълары болмагъан халкъны ичинде ишлеген тынч тюйюл эди. Алай билимли, сабыр халли жашны эллиле жаратып, юйлерине терк-терк къонакъгъа окъуна чакъыра тебирейдиле. Ол анда 4 жылны устазлыкъ, завучлукъ да этип тургъанды.

Бери къайтхандан сора, анга кёп тюрлю партия къуллукълада ишлерге тюшгенди. 80-чи жыллада ол республикада сыйы-намысы жюрюген къуллукъчуладан бири эди. 1987 жылда уа аны маданият министрни къуллугъуна саладыла. Культпросвет училищени мурдорунда Шимал Кавказны Искусстволарыны къырал институту ачылады, маданият юйле, музейле, библиотекала да жангы кюч бла ишлеп башлайдыла. 90-чы жылланы биринчи жарымында Хабас Келеметов КъМР-ни Правительствосуну председателини орунбасарыны къуллугъунда ишлеп турады. Аны боюнунда социальный болум бла байламлы жарсыула эдиле. Кеси ёксюз ёсген, пенсиячыланы, къалгъан гражданланы да къыйын жашауларына ол болмагъанча бек жарсый эди. Къырал чачылып, жашау да ангылашыныусуз болады. 

Бир къауум замандан аны коммунист партияны республикалы комитетини биринчи секретарына саладыла. Ол кезиуде аны Миллет библиотекагъа да башчылыкъ этерге саладыла. Китапханада ишлегенлени эслеринде Хабас Талостанович тюз оноучуча къалгъанды. Ол хар ишчини жашау болумун билирге сюйгенди. Керек болгъан къадарда сёз бла, ахча бла да болушлукъ этгенди.