«Уфаны сахнасына чыгъар умутуму юзмеген эдим»

Малкъар сахнабызда жаш фахмуларыбызны саны ёсе баргъаны  бек къууандырады. Занкишиланы Марат да аланы арасында алчы жерни алгъаны баямды.  Аны «Эгечле», «Насыпны жулдузу», «Анам», «Унут да къой», «Сен ийнан», дагъыда башха ариу жырлары бла кёпле таныгъан, сюйген да этедиле. Алгъаракъда уа «Беш тау» къауум бла Уфада баргъан конкурсда  ал  жерни къытханды.  Бюгюн  а ол бизни ушакъ нёгерибизди.

 - Марат, музыка жаны бла биринчи атламларынгы  ненча жылынгда этгенсе?

- Жырлап  экинчи классда болгъанымда башлагъанма. Биринчи хунерими анам ангылап,   Жемталада маданият юйде музыка жаны бла  юйретген  Этчеланы Зейтуннга  элтеди. Ол жырлагъанымы жаратып, усталыгъымы  айнытыргъа иги себеплик этип тургъанды.  Юйде ол заманда  къурулуш ишле бара эдиле, мен а анамы  табаларын  юзмезге баштёбен салып,  дауурбаслача  этип, аладан макъамла чыгъарыргъа кюреше эдим.  Бираздан  а элде, районда,  баргъан конкурслагъа къатышып, биринчи жерлеге тийишли да болуп тургъанма. 

Эгечими Сафиятны да ёню  ариу болгъаны себепли,  экибизни да  элибизде  «Шаудан» деген жыр къауумгъа къошадыла.  Школну бошагъынчы аны бла  да кеп жыйылыулада, конкурслада,   концертеде да  жырлагъанбыз. Мындан ары жашауумда да бу жаны бла барлыгъыма   ишексиз  эдим. Сахнада Газаланы Алимни, Тёппеланы Алимни эм башха жырчыларыбызны кёрсем, сукъланып,  ала бла бир сахнагъа чыгъыргъа  умутлу эдим.

-  Кёбюсюнде атала-анала сабийлери артист болабыз деселе,  ыразы болмаучудула.  Сени аллай умутунга уа къалай къарай эдиле?

-  Сабий заманымда жырлагъанлыкъгъа, жашаууму  аны бла байласам, анам артыкъ  ыразы болмагъанды.  Медицина жаны  бла барып, мени акъ халатда кёрсе сюйгенин да айта эди.  Алай  хар инсан да кесини жюреги тартхан  ишни тутаргъа керекди.  Мени уа  бу  сабий заманымдан бери муратымды.  Аны себепли  СКГИИ-ни  Искусство эм культура  колледжини    вокал бёлюмюне кирип  окъугъанма.  Ызы бла аскерге кетип, бир  жарты жылдан  аскерчи болсам тап кёрюп,  нёгерлерим бла бирге контракт жазаргъа деп сагъыш этеме. Алай  жангыз жаш болгъаным ючюн,  анам башха республикагъа кетеригиме  ыразы болмазлыгъын билдиреди. Аны  бла  къуллугъуму да толтуруп  къайтама.  Билимим бла байламлы иш табалмай да эки жыл  тургъанма.  Бир кюн  Черек районну  культурасыны бёлюмюню башчысы Къазийланы Рамазан  Къашхатауну маданият юйюне ишлерге чакъырады. Бираздан а сагъынылгъан районну  ол замандагъы башчысы Темиржанланы Махти  Тёбен Жемталаны музыка школунда сабийлени вокалдан юйретирча  ары салады. Бюгюнлюкде юйдегили да болгъанма,    эки жерде да ишими бардыргъанлай турума.

- Сахнагъа   кёп кере чыкъгъанса, барысындан да бек а  эсингде къайсы  къалгъанды?

- Сабий заманымда Отарланы Омаргъа аталгъан бир конкурсха баргъан эдим. Кертисин айтханда, аны жырлагъанын не заманда да бек сюйгенме.  Отар улу уа  къараучулагъа кёрюнмей, сахнаны бир жанында  шинтикге олтуруп,  бизни жыр айтханыбызгъа  тынгылагъаны  не заманда да эсимдеди. Ахырында уа   ал жерни алгъаным ючюн фотоаппарат бла саугъалагъан эди. Мен аны бюгюн да юйюмде сакълагъанлай турама.

- «Ас –Аланла»  деген жыр къауумда да жырлап тургъанса, ары уа къалай  келген эдинг ?

-  2006 жылда Аппайланы Алимни кесини студиясы бар эди,  анда  бир   жыр жаздырайым деп айланнган  заманымда   Этчеланы Музафар сёлешип, эски, жангы композицияланы да жырларча    бир  къауум къураргъа умутун билдиреди. Анга  адамла да тап дейди.  Аны бла   Этчеланы Исламны «РАЭД» къауумдан,  эм  нёгерими  Жаникаланы Элдарны  чакъырып «Ас-Аланланы» къурайбыз. Талай замандан Элдаргъа  окъууу ючюн кетерге тюшеди. Андан сора Таукенланы Алимни чакъыргъан эдик.

2008 жылда уа Уфада  Тюрк миллетлени араларында бардырылгъан «Урал  моно» деген конкурсха  барыргъа умутлу болабыз. Алай мени окъууну бошай тургъан жылым болуп, экзаменледен кетерге онгум болмай къалады. Жыр къауумубуз аны ючюн  фестивальгъа къатышмай къалмасын деп, мени орунума  фахмулу Батчаланы Омарны чакъырабыз.  Ала андан биринчи жерни да алып келген эдиле.  Аны бла барыбыз да бир къауум болуп, кёп тюрлю конкурслада да ал жерлеге тийишли болуп тургъанбыз.  Алай бираздан  кесим  жырлар умутда  андан  кетеме.   Кесим, башха жырчыла бла да  жырлайма. Тюменланы Жаннета бла  эки жырыбыз барды.  «Насыпны жулдузу» дегенни уа «9 волна» каналда да кёргюзтюучюдюле. Бусагъатда да жангысын   чыгъарыргъа муратлыбыз.

- Артистлени  жулдуз ауруулары  болуучуду  дейдиле . Къалай сунаса,  сенде уа  бармыды?

- Кертисин айтханда, биринчи заманлада, алыкъа сабий акъыллы болгъанымдан,  кесими да, жырлагъаныбызны да кёпле танып  башлагъанда  болгъанды.  Бир насыпха ол кезиуюм кетгенди.

- Алгъаракъда  жыр къауум къурагъансыз, аны юсюнден да айтчы.

-Башында сагъыннганымча, Уфада бардырылгъан «Урал моно» конкурха экзаменлерим болгъаны ючюн баралмай къалгъан эдим.  Алай анда сахнагъа чыгъаргъа умутуму юзмеген эдим.  Аны себепли Этчеланы Музафар мени солисти этип  жыр къауум къураргъа  оноу этеди. Атына да «Беш тау» атагъанбыз. Анга уа  Къашхатаудан нёгерим Алчакъланы Артур бла, Ташлы-таладан фахмулу жашчыкъ Байсыланы Артур  киргенди.  Фестивальда тюрк миллетле болгъаны себепли адетибизни да кёргюзтюрча  миллет кийимледе чыгъып,  «Минги тау» деген жырны да айтып,  экинчи жерге тийишли болгъанбыз.   

- Ариу жырларынг кёпдюле. Сен а  къайсын бегирек  жаратаса?

- Созайланы Ахматны  назмусуна Мамайланы Фатима макъам салып  «Эгечле» деген ат бла жыр жаздыргъанбыз. Барысындан да бек аны жаратама.  Эгечлерим кёп болгъанына  бек къууанама, кесими насыплыгъа санайма.  Ол композицияны уа   хар  заманда да аланы  хурметлерин этип жырлайма.  Анга  кёре клип жаздырыргъа да сюеме.

- Мындан ары уа къаллай  умутларынг бардыла?

- Эм алгъа юйюрюм бла тынч, ырахат жашап, сабийлерими  аягъы юслерине этерге.  Сахнагъа юйреннген адамгъа  уа андан кетип къалыргъа  тынч тюйюлдю. Мен да  мындан ары  жангы жырла жаздырып, тынгылаучуланы къууандырыргъа муратлыма.  Дагъыда къошарыгъым а,  жыр жолумда кёп къыйын салгъан Этчеланы Музафар бла Зейтуннга  ыразылыгъымы билдиреме.