«Не заманда да таулу тиширыуну сыфаты манга эм ариу юлгюдю»

Интернетни хайыры бла Москвада, башха уллу шахарлада   бардырылгъан концертледе тамаша ёню бла кёплени сейирсиндирген,  кесин  сюйдюрген  жырчы, актриса Алла Бойченкону кёпле таныйдыла.

  Ол  къауум  заманны сахнагъа Камиля деген ат  бла  чыгъып  тургъанды. Эстрада  вокалдан сора да, джазны да аламат айтады.  Аны  репертуарында къарачай-малкъар тилде бизни адетлерибизге,  культурабызгъа жораланнган  жырлары  да  асламдыла. Аланы санында «Мариям», «Атлы барады», «Карачай и Балкария», тюрк  тилде «Emanet» эм  башхала.

  Алгъаракъ жыллада ол республикагъа келип, Бызынгыда «Мариям»  деген жырына видеоклип жаздыргъанды. Бюгюн а ол бизни ушакъ нёгерибизди.

- Алла, окъуучуларыбызгъа кесинги  юсюнгден айтсанг эди.  Къайданса? Музыка  бла  не  замандан  бери  кюрешесе?

- Бюгюнлюкде юйюрюбюз бла  Москвада  жашайбыз. Алай эгечим, мен да мында туугъанбыз. Анам таулуду – Хурталаны  Мариям, атам Бойченко Сергей. Экиси да  музыка  бла  кюрешген  адамладыла. Ташкентни  театр институтун бошагъандыла. Танышхан да анда  этген  эдиле.  Андан  сора  атам  ГИТИС-ни  да  тауусханды.  Экиси да  бирге  операда  кёп жылланы  жырлап  тургъандыла.

Атам биз да  ол  ызы  бла  барсакъ  сюйгенди.  Алай  сабий  заманыбызда  экибизни  да  жырлатып  кёрюп, ариу  ёнлеригиз  жокъду  деп  къойгъан  эди.  Андан  сора  мен  да школ  заманымда  кесими  жыр  усталыкъда сынап  кёрмегенме. Эгечим Юлия уа музыка жаны бла кюрешген да этмегенди. Бюгюнлюкде халкъла аралы байламлыкъ илмуланы кандидатыды, политология, дипломатия бла кюрешеди.

Мен а  актриса  болургъа  итинип, ГИТИС-ге  хазырланнганымда, жырлай билгеними да ангылайма.  Алай бла биринчи  кереден окъуна  жетишимли экзаменле берип, театрны бла эстраданы актрисасы деген  белюмге киреме.

Жырчыланы  сабийлери  аллай  жашаугъа  гитчеликден  юйренип, сахнада кеслерин  юйлериндеча  сунадыла,  дейдиле. Алай  абадан  болгъунчу ол жумуш  бла  хазна кюрешмегениме, биринчи заманда  сахнагъа чыгъаргъа къоркъа  эдим.  Атам кёллендирип тургъанына, ол абызырагъаным да кетген эди артда. 

- Сен  талай заманны сахнагъа Камиля  деген  ат  бла  чыгъып  тургъанса.  Не бла  байламлыды ол?

- Манга  Камиля деп нёгерлерим онюч жылымдан  бери айтадыла.  Ол  а  кёбюсюнде ара шахарда  ачылгъан къарачай-малкъар  жаш тёлюню  айныууна себеплик этген «Эльбрусоид» фонд бла байламлыды. Аллай  биригиу болгъанын эшитгенимде, миллетибизни  жаш тёлюсюн игирек  таныргъа сюйюп, форумунда Камиля деген  ат бла чыгъып башлайма. 

Талай  замандан  а   ара шахарда  фондну  келечилери  бла  иги  танышып, тепсерге жюрюп башлагъан эдим. Жыр искусствода да биринчи атламларымы аны хайыры бла этип башлагъанма. Эльбрусоидни хайыры бла кёп тюрлю байрамлагъа да къатышып тургъанма. Алай байрамла, жыл сайын бардырылгъан «Землячество» болса да,  кесими атым бла чыкъсам, кёпле таулула бла не байламлыгъым барды  деп сора эдиле.  Аны ючюн Камиля деген атны жюрютюрге тюз  кёрген эдим. Бюгюнлюкде уа кесими атым бла чыгъып, усталыгъымы не  жаны бла айтытып ишлерге сюеме.

Жыйырма бир  жылым болгъанда, фондха ишлерге чакъыргъан эдиле.  Аллай онг бергенлерине уллу ыразылыгъымы айтыргъа сюеме.  Талай  заманны анда ишлеп, Къарачай-Малкъарны адетлери, культурасы, адамлары   бла да игирек танышханма. Аны себепли Эльбрусоид манга къачан да бир уллу, жарыкъ юйюрюмчады. Не заманда да барып, къарындашларымы, эгечлерими кёрюрге онгум болады.      

- Сен эки миллет бла байламлыгъынгы тамырлары кючлюдю. Къайсы халкъны культурасы жюрегинге жууугъуракъды?  

- Жашагъан Москвада этип, оруслу деп саналгъанлыкъгъа да, анамы  жанына бек тартылама. Кесими таулугъа санайма. Анча заманны ара  шахарда жашагъанлыкъгъа, жюрегим бери тартханлай турады.  Жууукъларым  мында аслам болгъаны себепли уа терк-терк келгенлей  турама.

 Аллай  сюймеклик адамны жюрегинде айныйды.  Не заманда  да  таулу тиширыуну сыфаты, къылыгъы манга эм ариу юлгю болгъанды. Тиширыуну  уяла  билгени, кесин тау адетлеге кёре жюрютгенин да тюз сунама.  Ара  шахарда болгъанлыкъгъа, ол чекледен чыкъмайма.  Адам къайда болса да, ариу адетине, тёресине къатты болургъа керекди.

- Сен  миллет эмда европалы макъамланы бир бири  бла  келишдирип, халкъ жырлагъа салып чыгъараса. Аланы алай  къураргъа къалай оюм этгенсе?

- Алгъаракълада «Мариям» деген ат бла альбом чыгъаргъанма. Анга  уа алты композиция киргенди. Аладан  ючюсю орус тилде, ючюсю уа макъамлары тюрлендирилген къарачай-малкъар халкъ жырладыла.

  Мен сабий заманымдан бери афро-америкалы макъамлагъа  тынгылап ёсгенме. Аны себепли аллай музыкагъа бюгюнлюкде да бек  тартылама. Жырларымда да ол энчилик эсленмей къалмайды.  

 Ол макъамланы уа биргеме окъугъан Москва театрны солисткасы  Александра Акманова жазады. Къарачай-малкъар тилни билмегенликге,  макъамланы уа аламат келишдиреди. Манга тауча иги билирге болушхан,  жангы жырла да жазгъан а фахмулу жаш поэтибиз Жаппуланы Юсюпдю.    Ала бла хаус, соло, диско, джаз стильлеге кёре жарашдыргъан тауча   композицияларыбыз да бардыла. Андан сора да, ингилиз, тюрк, эбизе  тилледе да жырларым кёпдюле.

- Сени алгъын жыллада Венгрияда  бардырылгъан «Курултай»  деген фестивальгъа  чакъыргъан эдиле. Ол не бла эсингде къалгъанды?

- Ол фестиваль хар эки жылдан бир кере болады.  Кеси да битеу тюрк миллетлени бирикдиреди. Ол мени эсимде къаллыкъ жумуш  болгъанды. Биринчиден, анда  барыбызгъа да жарыкъ тюбеп, Венгрияны тюрк миллетле бла къаллай байламлыгъы болгъаныны юсюнден, тарыхдан сейир шартла билдиргендиле.

Андан сора тюрк миллетлени озгъан ёмюрледе кийген кийимлери, ат чаришле бла шагъырейлендирендиле. Анда хар тюрк миллет да кесини жыр усталыгъын кёргюзте эди.  Мен да къараучуланы къарачай-малкъар халкъ жырла бла танышдырыргъа баргъан эдим. Ол фестиваль  чыгъармачылыкъ бла кюрешген адамлагъа культура  жаны бла  ёсерге иги  себеплик этеди.

- Башха фестивальлагъа,  конкурслагъа уа  къатышамыса?

- Тюрлю-тюрлю  проектлеге къошулургъа, жангы затлагъа юйренирге  сюйгенликге, конкурсланы артыкъ жаратмайма. Нек дегенде, хар адам да, аны фахмусу да кесича энчидиле. Аланы тенглешдирип, бириники игирек, башханыкъысы аманыракъ дегенни да ангыламайма, тюзге да санамайма. Алай адам не заманда да тутхан ишинде усталыгъын ёсдюрюрге  итиннгенлей турургъа керек сунама. Аны ючюн конкурслагъа чакъырсала, хазна бармаучума. Бир жетишимге жетип, махтау излеп, кеслерин  башхаладан бийик кёргенлени да ангыламайма.  

- Мындан ары уа къаллай умутларынг бардыла?

- Бюгюнлюкде сабийлени театр искусствогъа юйретгеним себепли,  Нальчикде да аллай дерсле бардырып, сабийлени ол усталыкъгъа  итиниулюклерине къараргъа сюеме. Талай замандан а, онгум болуп, мында  да студия ачып юйретирге умутлума. Андан сора да, биринчи энчи концертими мында къураргъа хазырлана турама.