Саулукъ

Къазийланы Фатимат, Холамханланы Хакимни  къызы, Къашхатауну район больницасыны   сабий бёлюмюнде уруннганлы  къыркъ тёрт жылдан атлагъанды. Ол бийик категориялы медсестрады. Ишин тынгылы билген, анга кертичилей къалгъан адамды. «Жангыдан сайларгъа тюшсе эди, энтта да бу усталыкъны айырлыкъ эдим. Анча заманны ичинде не бек къыйналгъан кезиуюмде да сокъуранмагъанма. Башха усталыкъгъа кесими келишдиралмазлыкъ сунама»,-дейди.

Чегемде Ара район больницаны эм Тёбен Чегемни терапевти Текуланы Асият бла подполковник, бусагъатда Бабугентде кадет школда юйретиучю Гамзат Исхаков эки къыз бла  жаш ёсдюредиле: Самирагъа онеки жыл, Сафиягъа тогъуз жыл, Салимге уа тёрт жыл болады. Иш бла юйюр жашауну бирге келишдирген тынчмыды, огъесе къыйынмыды, аны юсюнденсоргъанбыз Асиятдан.

Бусагъатда семизликден къыйналгъанла, арыкъ болургъа кюрешгенле кёпдюле, ала барысы да диетала тутаргъа кюрешедиле. Алай бир – бирде ол диеталаны хаталарындан больницагъа окъуна тюшедиле. Саулукъну бузмай, артыкъ килограммланы къалай кетерирге боллукъду? Аны юсюнден Санкт – Петербургда 42чи номерли больницаны участка  терапевти  Сардиянланы Азамат айтханды:

Тинтиучюле чайны, кофени, какаону бла сууну хайырлылыкъларын тенглешдирип кёргендиле. «Узакъ ёмюрлюкге кофеден игиси жокъду!» - экспертлени бир къаууму. «Угьай, жашил чай ичгенле кёбюрек жашайдыла», -деп тохтагъандыла башхала. «Къара чайны саулукьгьа хайыры асламыракъ боллукьду»,- деп  ийнандырыргъа кюрешедиле ючюнчюле.

Бусагъатда инсульт болуп, больницагъа тюшгенлени араларында къартла, жашла да, эр кишиле, тиширыула да бардыла. Инсульт болмаз ючюн не зат этерге керекди? Бу соруудан башланнган эди Огъары Малкъарны больницасыны баш врачы Чаналаны Аслижан бла ушакъ.

18 августда КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну жамауат советини жыйылыуу болгъанды. Анга  РФ-ни Саулукъ сакълау министерствосуну паллиатив медицина болушлукъну илму-практика арасыны эм Радиология араны специалистлери, Къабарты-Малкъарны саулукъ сакълау министерствосунда пациентлени эркинликлерин сакълагъан жамауат организацияны советини келечилери, прокуратураны, Следственный комитетни къуллукъчулары, врачла  эм жамауат организацияланы келечилери къатышхандыла.

«Бир жол, къан басымым кётюрюрлюп, кёзюм-башым тёгерек айланып къыйналама.  Юйдегиле олсагъат терк болушлукъ берген машинаны чакъырадыла.  Келген врачла  мени къатымдан кетмей эки сагъатха дери кюрешедиле. Къан басымымы тюшюредиле. Болсада , больницагъа элтебиз, юйде къойсакъ,  инсульт болургъа къоркъуу барды, деп кардиология арагъа элтедиле. Ол Анда ингирде  ишлеген врач, олсагъат  битеу керекли амалланы этип, палатагъа дери ашырады.  Андан сора да ол  къатыма терк-терк келип, халиме къарап тургъанды»,-деп хапарлагъанды  манга  бир танышым.  Врач а  Ностуланы Карина эди.

Специалистле тохташдыргъанларыча, адам кюннге бек азындан эки литр суу ичерге керекди. Былайда сёз таза сууну юсюнден барады. Медицина жорукълагъа тийишлиликде, сууну кюнню ичинде 18:00 сагъатха дери ичерге тийишлиди, андан кеч къалсагъыз, кече терк-терк къобаргъа тюшерикди, эрттенликге уа бетигиз кёбюп чыгъарыкъды. Эм игиси, биринчи стаканы тюз да уяннганлай, ауузланнгынчы ичсегизди, ол чегилени ишлетип башларыкъды. Ахыр стакан сууну уа - жата туруп. 200-500 миллилитр суу абадан адамны кече къобартырыкъ тюйюлдю, алай къанын жукъартыргъа уа себеплик этерикди.

Артыкъда адам гипертониядан неда диабетден ауруй эсе, къыйынлыкъ келмезча къалай этерге боллукъду?

Ол соруугъа  экспертле былай жууаплайдыла:

Айтхылыкъ немис фирманы башламчылыгъы бла онеки  жыл мындан алгъа бизни республикада къулакълары эшитмеген сабийлеге (ючеуленнге) операция биринчи кере этилген эди. Ма ол кюн ишни юсю бла таныгъанма Геккиланы Жаннетни.  Аны анестезиолог болгъанын, сагъынылгъан операциягъа уллу къыйын салгъанына уа  артыкъ бек да тюшюнмеген эдим, кертисин айтханда. Медицинадан узакъда, баям, барыбыз да алаймы болурбуз... Къалай-алай эсе да, ол кюн бизни республикада, энчи айтханда уа,  биринчи номерли клиника больницада, эндиге дери мында эшитилмеген, этилмеген да операция бардырылгъанды.