Календарь событий

Къартайыуну къалай мычытыргъа кереклисини юсюнден Интернетде дуния бла бир информация барды. Ала бары да керти болсала, бизни жомакъладан жигитле бла эриширге къолубуздан келлик эди. Къайсы рекомендацияла тюз, къайсыла уа жалгъан затла болгъанларын ачыкълар ючюн, «Комсомолка» белгили тинтиучюлени бла врачланы оюмларын соргъанды. Аланы газетни корреспонденти Анна Добрюха жазып алгъанды.

Олтурады къайгъы сёзде адамла арасында жашауу алгъа атлагъан, алай а алыкъа къартлыкъ жокъламагъан тиширыу. Тёгерекге къарап, кёп сагъыш этеди ол. «Бусагъатда жиляп, кеслерин ёлтюргенле аздыла. Баям, Аллахны чамландырыргъа къоркъадыла – ол берген жанын артха алгъаны ючюн кимден эркинлик тилерге керекди? Жашап турсала, адамла жер юсюне да сыйынмаз эдиле…», – дейди ичинден.

Аны аты Нюржанды. Аты бек ариуду, кеси да сюйдюмлюдю, алай а жарыкълыкъ азды не заманда да бетинде. Жашау сынаула аны босагъасын сабий заманындан сакълагъанлары тюшеди эсиме.

Арт заманда сабийлени, таматаланы да бууунларында бир къызыл баучукъну кёрюрге болады. Аланы артистле, жырчыла, футболчула да тагъып, орусча айтханда, реклама этгендиле. Алай къызыл бауну буууннга къысардан алгъа уа бу тёре къайдан келгенди, ол къаллай магъананы тутады, муслийманлагъа ол жараймыды, деп сагъыш этгенмисиз?

Шёндюгю пандемия (Covid-19) адам улугъа жукъгъан ауруула нечик уллу хата салыргъа боллукъларын эсге салгъанды. Къоркъуусуз жашаугъа къайтыргъа жаланда вакцинала онг берликлерин да.

«РосБизнесКонсалтинг» компанияны сайтында жазылгъанына кёре, пандемия бла байламлы банкла кредитлени алгъынча ёлчемде бермейдиле. 65 процентден аслам адам займны алалмагъандыла. Банклада кредит политиканы хар бёлюмде да бирча къатыландырмагъандыла. Эм аз ахча автокредитование жаны бла берилгенди: 2019 жылда 56,5 процент тилек къабыл кёрюлмеген эсе, былтыр а ол тарих 62 процентге жетгенди. Алай ипотекалагъа уа алгъа жылладан эсе кёбюрек ахча бёлюннгенди, аны юсюнден заявкаланы 71,3 проценти къабыл кёрюлгенди.

Кеслери ыразылыкълары бла сынаулагъа къатышып, юч кюнню жукъ этмей, ырахат жатып тургъанланы санларында кёзге туура тюрлениуле башланнгандыла. Биринчиден, аланы къанларында холестерин кёбейгенди. Ол а баш мыйыны, жюрекни эм башха ич органланы тамырларында атеросклерозну айныууну сылтауу болады, энергетикалы алышыныуда да чурумла чыгъадыла. Саулукъгъа осал эм ахшы болумланы юсюнден материал «Московский комсомолец» газетни тинтиулерине кёре хазырланнганды.

Битеу архив материалланы бла Ханифа Меликованы окъуучуларыны эсгериулерин жыйгъанымдан сора мен «Таулу къызны сейирлик жашауу» деген ат бла уллу статья жазгъан эдим, деп хапарлайды андан ары Эфендиланы Салих Абайланы Ханифаны юсюнден 2009 жылда басмалагъан тинтиу материалында. 

Бюгюнлюкде тютюн ичиу, наркомания, игромания, ичгичилик жаш тёлюню къыйынлыкъларыдыла. Аланы юсюнден бардыргъанбыз ушагъыбызны республикалы  наркология диспансерни  акъылбалыкъ болмагъанлагъа къарагъан баш врач-наркологу Артур  Пачев бла.

Россейни Президенти «Житель осажденного Севастополя» деген белги бла саугъаланнганланы Уллу Ата журт урушну ветеранларына тенг этиуню юсюнден федерал законнга къол салгъанды.

Телефонланы, Интернетни болушлугъу бла хыйлалыкъ этип ахча урланнганы кёбейгенди. Аманлыкъчыла асламысында, инсанны телефонуна сёлешип, аны банкда карточкасыны номерин айтырын тилейдиле. Аны билгенлей а, анга парольну тапхан уллу иш тюйюлдю. Пароль бла уа анда болгъан битеу ахчаны кеслерине мычымай аладыла. Кёбюсюнде ала урланнган ахчаны бир ненча банкны, карточканы юсю бла ётдюредиле. Ол заманда аны тапхан бютюн къыйын болады.

Пандемияны кезиуюнде кёп юйюрлени бизнеслери чачылгъанды,  адамла бюджет организациялада ишлерин тас этгендиле. Жашаудан тюнгюлюуге медицинада «депрессия» дейдиле, бу халдан шёндю кёпле чыгъалмайдыла. Тюнгюлюу бла жюрек аурууланы араларында байламлыкъны  эм кесибиз саулугъубузну сакълар амалланы юсюнден Кардиология араны поликлиникасыны кардиологу Жанатайланы Людмила бла ушакъ этгенбиз.

Быйыл  Росреестр бир электрон ресурсда  къыралны агъачларыны картасын  къурарча проектге къошумчулукъ этерикди.   Картада  агъач мюлкледен толу хапар билдирилликди:  чеклени, къайсы категориягъа саналгъанлары,  къаллай ишле бардырыргъа жарагъаныны,  

Наркотикле, ичги, адамны башын хайран этген башха затла да битеу аманлыкъланы, кир, къужур ишлени башламчыларыдыла. Жарсыугъа, бу уу бизни миллетге да жетип, жаш адамларыбызны бузгъанды, алагъа миллетде, халкъда бир заманда да болмагъан сылыкъ  ишлени  этдиргенди. Алгъаркълада тау эллерибизден биринде жаш адам анасына зорлукъ сынатып ёлтюргени кёплени титиретгенди. Акъылы, сезими таза адам анасына угъай, танымагъан тиширыугъа  окъуна быллай къыйынлыкъны сынатырыкъ тюйюлдю.

  Адам дуниягъа жаратылгъандан бери да кийик хайыуанланы къолгъа юйретирге, алай бла кесин бек татымлы эм адамны чархына керекли аш эт эм сют бла жалчытыргъа итиннгенди. Гаммешле эм башха тууарла алай бла жуууахандыла адамгъа. Шёндю дуниягъа кенг жайылгъан тууарла тур деген, шёндюлеге уа дуния башында бири да къалмай тюп болуп кетген, Европада, Азияда, Север Америкада, Гитче Азияда жашау этген кийик гаммешден жайылгъандыла.

 Былтыр январьда Къашхатаудан 20-жыллыкъ жаш адам халкъла аралы террорист организациялагъа аманлыкъчы ишлерин толтурургъа болушур мурат бла районда жашагъан тенглерин Сирия Республикада террористлени тизгинлерине къатышыргъа чакъырыула этгенди. 

Фахмулу, жетишимли жаш адамларыбыз халкъыбызны ёхтемлигидиле, тамблагъы кюнюдюле. Жашларыбыз бла къызларыбыз не къадар билимли, итиниулю болсала, миллетибиз да ол къадар кючлю боллукъду, айнырыкъды.