Календарь событий

Экспертле СКФО-ну республикалары  той тёрелени жангыдан жашаугъа кийирип  башлагъанларын белгилейдиле. Тау халкъланы адамлары келечиликге кимни жибергендиле, тойлары къалай ётгенди эмда алгъыннгы тёрелеге бусагъатда нек къайтыргъа излегенлерин билирге сюйгенбиз.

Бюгюннгю ушакъ нёгерим Ахобекланы Идирисди. Ол Нальчикде туугъанды. 1989 жылда ата-анасы эмда тамата эгечи бла Екатеринбургга кёчгенди. Санкт-Петербургда Гуманитар университетни бошап, окъууун андан ары бардырыргъа, Каирни университетинде археология бёлюмге киргенди. Бюгюнлюкде Египетде къазыу-излем иш бла кюрешеди. Социал сетьле бла хайырланып, мен аны бла ушакъ бардыргъанм- Идирис, археологияны къалай бла сайлагъанса?

Адамланы араларында шуёхлукъну, сюймекликни мурдору да бир бирге ийныныу, ышаныуду. Алай ол бир терк жокъ болуп къалады бирде…

Майскийде шахар кёлге шёндюгю исси кюнледе бек кёп адам барады жууунургъа. Муниципалитетни администрациясында белгилегенлерине кёре, ол ортакъгъа берилгенди. Арендатор а аны тапландырыу жаны бла аслам иш тамамлагъанды. Аны хайыры бла кёлню тёгереги таза, кёзню къууандырырча алай болгъанды. Солургъа келгенлеге, таматалагъа, сабийлеге да анда хар неда барды дерчады.

«Сол жанында жол бла барсанг – атынгы тас этерсе, онг жанында жол бла барсанг – кесинг ёлюрсе, атынг а сау къалыр, аллынг айланнган жанына барсанг – сау къалырса, алай эсинги тас этерсе…» Жигитле экинчи жол бла барлыкълары белгили эди.

- Таулу миллетни уллу жарсыуларындан бири жаш тёлю заманында юйдегили болмагъаныды. Аны хатасы къуру юйюрге, тукъумгъа угъай, миллетге саулай жетеди. Исламда юйдегили болууну юсюнден къалай айтылады? Аны эшитселе, ким биледи, жашларыбыз, къызларыбыз да жерлеринден тебер эдиле.

Адамны мыйысында болгъан онгла жаланда 5 процентге хайырланыладыла, деген оюм жюрюйдю. Алай ол да жетеди сейирге къалдырырча жангылыкъла этерге, бек уллу жетишимлеге жетерге. Мыйы 100 процентге хайырланылса уа не боллукъ эди? Аллай заман а келирми? Адам улу  къалай айнырыкъ эди? Аны юсюнденди  биология илмуланы доктору, Адамны морфологиясыны институтуну нервала системаны айнытыуну лабораториясыны башчысы Сергей Савельев бла ушагъыбыз.

 «Белые журавли России» проектни чеклеринде «Адабиятланы парады» деген халкъла аралы конкурс къуралгъанды, анда Къабарты-Малкъардан жаш жазыучу Байтуугъанланы Исмайыл май айны эм иги жазыучусуна саналгъанды, Россейни халкъларыны тёрелерин сакълаугъа эм айнытыугъа этген къошумчулугъу ючюн диплом бла саугъаланнганды.

- Бизни къыралда, бегирекда элледе, социал болум бюгюнлюкде артыкъ иги тюйюлдю дерчады. Къабарты-Малкъарны да башха регионладан бу жаны бла башхалыгъы хазна жокъду. Статистика шартлагъа кёре, бизни республикада  малланы, къойланы бла эчкилени эмда тауукъланы аслам кесегин энчи иели мюлкледе тутадыла. Алай алада неллай бир продукция чыгъарылгъаны хазна эсепленмейди, аны сатыуда чурумла болгъанына да ишек жокъду. Бу ишге артыкъ уллу магъана бермезге да болур эди, алай эллилени къолайлыкълары, асламысында, ала кеслери жарашдыргъан эл мюлк продукция къалай сатылгъанына кёре болады.

               Кафканы «Метаморфозаларын, окъуп, Габриэль Гарсия Маркес жазыучулукъ ишни сайлагъанды. Хемингуэй илхамны Лев Толстойну «Война и мир» романындан алгъанды. Хар инсанда да китапла башха-башха сезимле туудурадыла, алай ала кёбюрек жашаргъа уа болушамыдыла? Бу соруугъа жууапны Йельск университетни алимлери излегендиле. Ала энчи тинтиу да бардыргъандыла: онеки жылны ичинде ала китап окъуу бла узакъ ёмюрлюлюкню байламлыкъларын тохташдырыр муратда, абадан адамланы жашау халларын сюзгендиле, деп билдиредиле «Комсомольская правда» газетде.

Беппайланы Мустафаны жашы Руслан бюгюнлюкде Москвада ёкюллени «Диалог эм право» коллегиясында  ишлейди, уголовный, юйюр халла жаны бла ишлени бардырады. Ол Тёбен  Чегемде туугъанды, Къабарты-Малкъар къырал университетни, ызы бла уа Ростовда милицияны баш школун бошагъанды.  25 жылдан аслам заманны  ич ишле органлада тюрлю-тюрлю къуллукълада ишлегенди, полковник чыннга дери ёсгенди.