Календарь событий

Быйыл мартны ал кюнлеринден башлап, губула къабып, республиканы медицина учрежденияларына 15 адам келгенди, деп билдиргендиле Роспотребнадзорну КъМР-де Управлениясыны бёлюмюнден.

Мисирланы Зубейни эсгере

Хапарынгы эшитип, сейир этдим: дуния къазауатда – урушда, мамыр жашауда да – кесин бошламай, ийнеча чанчхан эсин хорлагъанладан бири болуп, сени кёрдюм.

Къаядан тюшген желле ийнакълаучу эрттеги тёрели элинге кёп кере баргъанма. Анда жашагъанланы, андан чыкъгъанланы адамлыкъларын, халаллыкъларын, иш хунерликлерин, керек кюнде жан аурута, къадама бола билгенлерин сынагъанма.

Чегем шахарда грек-рим тутушуудан жаш тёлюню арасында ачыкъ республикалы турнир ётгенди. Ол КъМР-ни физкультурасыны бла спортуну сыйлы къуллукъчусу, СССР-ни спортуну устасы Аслан Аджиевни намысына къуралгъанды. Анга 238 спортчу къатышханды. Къабарты-Малкъарны гёжефлеринден сора да, кюйюзге Санкт-Петербургдан, Къарачай-Черкесден бла Ставрополь крайдан жашла чыкъгъандыла.

Не тюрлю заманлада да, мамыр кезиуледе, къазауатлада да, ариулукъгъа табыныу энчи жерни алгъанды. Таулу миллетни юсюнден айтханда, бизни къызларыбыз субайлыкълары, тизгинлерин ариу жыя билгенлери, кеслерин жюрютгенлери бла къачан да юлгю болгъандыла. Сюргюн жыллада, ачлыкъ, къытлыкъ къысханда да, ала кеслерин бошламагъандыла. Алай биз субайлыкъны, чырайлыкъны багъалагъан эсек, тюрлю-тюрлю ёмюрледе уа ариулукъну белгилеген шартла дайым тюрлене тургъандыла. Аны ючюн къайсы ёмюрледе къаллай къызла ариугъа саналгъанларына бир къарайыкъ.

Суу ичиуню саулукъгъа магъанасыны юсюнден кёп айтылады, алай жангылырча шартла да тюбейдиле. Биз аланы талайын бу материалда тинтгенбиз.

Чеченланы Хусейни жашы Хасанны  жашау жолу аны тёлюсюню келечилеринден артыкъ энчи болмаз – школдан сора Къабарты-Малкъар къырал университетни бошагъанды, Къызыл Аскерде къуллукъ этгенди,  туугъан эли Къашхатауда устаз болуп ишлегенди. Алай андан ары уа аны жашаууна комсомол бла байламлы болады.

Тюз тепсеу (чакъырыуну неда танышыуну тепсеую) битеу байрамлада да бардырылгъанды. Буруннгу заманлада адет-тёреле бла байламлы жыйылыулада толтурулса, анга аслам адам къатышханды, ол тохташдырылгъан низамладан, жорукъладан таймазгъа керек болгъанды.  Аны суратыны тюзлюгюн бузгъан инсан тёгерекден чыгъып кетерге керек эди.  Бу тепсеуде да жашла бла къызла экеу-экеу баргъандыла.

Адам улуну бу дунияда эм биринчи мураты, умуту, жюрек талпыныуу насыплы болургъады. Аны алайлыгъын чертип, 2012 жылда ООН Насыпны халкъла аралы кюнюн тохташдыргъанды. Андан бери март айда ол байрам белгиленип келеди. Аны бла байламлы биз да бир къауум адамгъа бу сорууну бергенбиз.

Бюгюнлюкде битеу дуния коронавирус деген ауруу бла къаты кюреш бардырыудады. Бек уллу терслиг а анга аллындан да тийишли магъана берилмегениндеди дерге боллукъду. Насыпха, шёндю аны бла байламлы ахшы атламла бардыла. Сёз ючюн, Къытайда бу аууруудан къыйналгъанла жокъну орунунда болгъанлары себепли, ахыр больница жабылгъанды. Анда 103-жыллыкъ ынна окъуна багъыудан сора тирилгенди. Индияда врачла лопинавирни, ретеновирни, осельтамивирни хлорфенамин бла бирге хайырлана, коронавирусха багъыуда ахшы жетишимлеге жетгендиле.

Халкъыбызда бурундан бери сакъланып келген оюнла бла сизни андан ары шагъырей этерге сюебиз. Фольклорчубуз Таумырзаланы Далхат белгилегеннге кёре, чабыу, терк барыу, бир бирни оза, жетдирмей къачыу - адамны, жаныуарны да ажалдан къалдырады. Заманны къыйын болумлары, табийгъат жашауну жорукълары адам улуну къылыгъына, ишине терен тамгъа салгъандыла.

Бир ненча жылны Тырныауузда Отарланы Керим атлы  1-чи номерли лицейде ишин бардырып тургъан «Энчи сабий» ресурс арада саулукъларында аутизм халлы заранлары болгъан сабийлеге деп адаптив къауум къуралгъанды.  Аны ачылыуу район администрацияны, медицина, билим бериу, социал махкемелени келечилери къатышып бардырылгъанды.

Элбрус районну Быллым элини бла Прохладна шахарны  билим бериу эм маданият махкемелерини ишчи къауумларыны араларында огъурлу шуёхлукъ байламлыкъла къуралгъандыла.  Жыл сайын  ала бир бирлерине къонакъбайлыкъ этедиле, шуёхлукъну, къоншулукъну кючлейдиле.

Гелястанланы Алим Америкада Остин шахарда жашайды, мында бийик билим алгъанды, тынгылы иши да барды.Америкагъа дери Канадада да тургъанды. «Кёп сейирлик жерлени, къыралланы кёргенме, алай Малкъарча жюрегиме жууукъ эм багъалы жокъду», - дейди. Алим Нальчик шахарда жыйырма тёртюнчю номерли школну бошагъанды. Ол бюгюн мени ушакъ нёгеримди.

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

1941 жылны кюзюнде фашист аскерле Москвагъа къаршы жууукълашхандыла. Гитлерчи командование ара шахарыбызгъа уллу кюч бургъан эди. Душманны танк колонналары, болалсала, Москвагъа кирлик эдиле. Алай аланы алларында къурч къала болуп сюелген совет аскерле Вермахтны планларын ойгъан эдиле. Белгилисича, танкланы душманы артиллерияды. Жаяу аскерлеге – «ёзенлени бийчеси», артиллериягъа уа «урушну Аллахы» деп болгъандыла солдатла.

Къабарты-Малкъарны Спорт министерствосунда жамауат совет биринчи жыйылыуун бардыргъанды. Анда законодательство эм улутхачылыкъгъа къажау кюреш бардыргъан, социально-экономика, асламлы эм бийик жетишимлени спортуну айнытыу, «Урунуугъа эм къорууланыугъа хазырма» (ГТО) битеуроссей физкультура-спорт комплексни кийириу бла байламлы ишчи къауумланы къурау эм аланы борчларын белгилеу бла байламлы соруулагъа къаралгъанды.

Кичибалыкъчы къыз Габуланы Зухураны бирсилеге ушамагъан ауазын кёпле жаратадыла. Ол Нальчикде Музыка театрны хоруна келгенли алай кёп болмай эсе да, кесини хунерин ачыкъларгъа жетишгенди. Коллектив жангыдан къуралгъаны бла байламлы кёргюзтген концертинде солосу бла къараучуну эсинде къалгъанды. Биз, фахмулу къызгъа тюбеп, сахнагъа жолуну эм башха затланы юслеринден да ушакъ этгенбиз.