Календарь событий

11 сентября 2019

Предпринимательлеге себеплик этиу амалла

Быйыл жайда Къабарты-Малкъарны  Предпринимательствогъа себеплик этиу арасында Россейни гитче эмда орта предпринимательствогъа билеклик этген банкыны («МСП банк) бёлюмю ачылгъанды, деп билдиргендиле КъМР-ни Экономиканы айнытыу министерствосундан. Бу финанс учрежденияны 1999 жылда РФ-ни «МСП» корпорациясы къурагъанды.

Байрамны эсде къалгъан такъыйкъалары

Шабат кюн Нальчикде Абхазия майданда бардырылгъан  Къыраллыкъны  байрамына Черек районну келечилери да къатышхан эдиле. Ала да ариу жасалгъан чатыр къурагъандыла. Аны арбазында стендле  болгъандыла.

Бизде чыгъарылгъан аш-азыкъгъа Тюркде да бийик багъа бергендиле

Озгъан ыйыкъда Тюркде аш-азыкъ индустрияны эм технологияланы  WorldFood Istanbul-2019 деген халкъла аралы кёрмючю ётгенди.

Энергияны аяулу хайырланыргъа юйретир умутда

Къабарты-Малкъарда энергияны аяулу хайырланыу эмда экология жаны бла #ВместеЯрче деген фестиваль башланнганды. Аны республиканы энергетика, тарифле эмда жашау журтлагъа надзор этиу министрини орунбасары Оразайланы Альберт ачханды.

Жюреклерини тазалыкълары, акъылларыны теренликлери эм тукъумларына сакълыкълары бийик даражададыла

Малкъар Россейге къошулгъандан сора таулуланы башха халкъла бла экономика, политика, культура байламлыкъланы   бютюнда  кенгертирге онглары  болгъанды. XVIII—XIX ёмюрледе Малкъарны географиясына, тарыхына, халкъны жашау турмушуна, культурасына сейири ёсгени эсленеди. Бери тыш къыраллы, Россейли экспедицияла къуралып, тинтиуле бардырылып башлайдыла. Гюльденштедт, Рейнеггс, Паллас, Потоцкий, Клапрот, Боссе, Шаховской, Бларамберг эм кёп башха  алимле кеслерини китапларында таулуланы юслеринден сейир шартланы басмалайдыла.  

Чеги аурууладан сакъланыу амалла

Чеги аурууладан сакъланыу амалланы юсюнден Инфекция ауруулагъа эм СПИД -ге къажау араны врачы Аппайланы Шамил  айтады.

Жюрек тазалыгъы болгъан ачыкъ адам, фахмулу врач

Жюрек ыразылыкълары, талпыныулукълары, жигер урунуулары бла  ахшы юлгю кёргюзтген, халал къыйынлары бла коллективни битеулю жумушуна аслам юлюш къошхан адамла къайда да бардыла. Ала не къыйын ишден да артха турмайдыла. Эрттеди, кечди деп бир заманда сагъыш да этмейдиле. Кеслерини сейирлеринден эсе къатындагъыланы саладыла сейирлерин бийик.

«Бу жашауда жазыучу хар затны билирге, кеси кёзю бла кёрюрге тийишлиди, ол болумланы ичинде бишерге да»

Шауаланы Хасан бюгюннгю адабиятда бек фахмулу, айтхылы, энчи кёз къарамы, энчи жашау сынауу болгъан,  энчи хатлы прозачыларыбызданды.

 

Ата-ана келишип, тюз жолгъа салсала

Къудуретни ахшылыгъындан, миллетибиз ёсюп келген жаш тёлюню ариу къылыкъда, таза ниетде юйретиуге, адет-тёрелени сакълаугъа эс бургъанлай, ол затлагъа энчи магъана бергенлей келеди. Бюгюнлюкде да жашларын, къызларын ариу ёсдюрюп, хурметге тийишли жаш юйюрлерибизни барлыгъы, айхай да, къууандырады.

Тойланы миллет ыздан таймай бардырыргъа боламыды?

Бусагъатда  таулу тойланы асламысы ресторанлада, кафеледе озадыла. Анга бюсюремегенле кёпдюле. Бизни республикада билим бериу жаны бла уллу къыйыны болгъан, кёп жылланы Педагогика колледжни башчысы болуп тургъан хурметли Байчеккуланы  Нина адамны къууанчы юйюнде бардырылыргъа керекди, дейди. Сёзсюз, шахар фатарда той бардырыргъа къыйынды, алай элде ишленнген эркин шёндюгю юйледе  уа къаллай бир адам да сыйынырыкъды. 

Къозланы дарманлыкълары

Адамны жашауунда къозланы къаллай уллу магъаналары болгъаны эрттеден белгили эсе да, аны толу билмегенле да кёпдюле. Биринчиден, ол битим мюлкде файдалыды. Бек татымлы ашарыкъгъа саналады, адамны чархын кючлеуде анга жеталлыкъ кёгет жокъду деп таукел айтыргъа жарарыкъды. Къозну ичинде калорий  будай ундан этилген ётмекдегинден эсе 12 кереге, сютден - 11, картофдан - 7, башха битимледе 15 кереге кёпдю. Тюрлю-тюрлю витаминле (А1,В 1,В 2, В3, ВС , В12, В15, С, Е, Р, К),багъалы аминокислотала, микроэлементле, жау, белок да алай.

Билимлерин, сынамларын ёсдюргендиле, байламлыкъда ишлерге келишгендиле

Кёп болмай  Къабарты-Малкъар къырал университетде  «Миллет технология башламчылыкъланы  платформасы»     къурап  «Университетлени точка кипениясы»  деген стратегиялы сессия болгъанды.  Анга къыралны элли субъектинден  келечиле къатышхандыла.

Кавказны къыйматлары бла шагъырейлендириу

Къабарты-Малкъар Республиканы делегациясы  «Болгарияда Шимал Кавказны ыйыгъы»деген фестивальгъа къатышады.  Анда СКФО-ну маданият эм турист онгларыны  юслеринден презентацияла боллукъдула, бизнес  бла байламлы келишимле да этилликдиле.

Сейирсиндирме сёзлюк

Багъымчакъ – дарман этерге усталыгъы болгъан, багъыучу адам.

Багъымлы – ырысхылы, ашаулу (жер, къуллукъ). 

Багъыш – биреуге не да бир тюрлю къууумгъа аталып этилген иш, айтылгъан сёз, саугъа.

Багъышла – анга къара, анга бер, аны сыйла деген магъанада жюрюйдю.

Бажа неда киеу къарындаш – эки туугъан эгечни алгъан эр кишиле. 

Баз, базым, базгъынлыкъ – таукеллик; кеси къарыууна, акъылына ышаныу; тенгликге, тюзлюкге ийнаныу. 

Хар затха да заранлы амброзия

Бизни къыралда карантиннге тийишли битимлени санында амброзия энчи жерни алады. Аны хатасы болмаса, бир тюрлю хайыры жокъду. Ол адамлагъа бек къоркъуулуду, кесеклери болгъанлада ёпке ауруу къозгъаргъа, бирде уа ёлтюрюрге да боллукъду, деп билдиргендиле Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда эмда Шимал Осетия-Алания Республикада Управлениясыны надзор эмда битимлени карантини жаны бла бёлюмюнден.

Битикле

Газаланы Исхакъ, жаннетли болсун, бир да болмагъанча тенгликни жюрютген, огъурлу, миллетим деген адам болгъанды. Ол Огъары Чегемде туугъанды, 1958 жылда сюргюнден къайтхандан сора жюзжыллыкъ эллилерини Эдокъланы Ибрахимни, Тёппеланы Ахматны, Газаланы Къанатны, Къудайланы Кабишни, Айтекланы Жашыуну, Жабелланы Муханы, Къалабекланы Исхакъны, Мырзаланы Хамзатны, Келеметланы Дадашны, Жабелла¬ны Ануарны тауушлукъ хапарларына, сейирлик жырларына, ала айтхан аламат таурухлагъа тынгылай, Чегем эллени тарыхларыны юсюнден оюм эте, бир талай шарт жыйышдыра тургъанды.

Энтта да огъурлу сёз нёгеригизлей къалсын

Хурметли жамауат!

Бир-бир  окъуучуларыбыз  анда-санда «Заманнга» жаланда бир кварталгъа жазылып къоядыла. Баям, аны да болур кесини магъанасы.