Календарь событий

Къарачай-малкъарны ниет байлыгъы
Миллетни миллетлигини эм биринчи шарты аны тилиди. Тилибиз а бек байды. Халкъыбызны тарыхы, ниет хазнасы да узакъ ёмюрледен келеди. Алай алгъаракъ жыл¬лада ол затланы юсюнден сагъыныргъа мадар болмагъанды. Жанынгы бек къыйнагъан неди десенг - кертини юсюнден учхара айтханла миллетибизни ичинде да асыры кёп тюбегендиле.

Тиширыуларыбыз адетлерибизге, диннге кёре кийинмейдиле, жыйрыкълары къысхады, жаулукълары жокъду деген дауланы терк-терк эшитирге боллукъду. Алай жаланда аламы бузадыла жамауатны, неда эр кишиледе да бармыды терслик? Муслийманла къалай кийинирге керекдиле? Файгъамбарла къаллай юлгю къойгъандыла? Бу соруулагъа бизге жууапланы «Мамырлыкъ» жандауурлукъ фондну башчысы Ахматланы Назир хажи береди:

                     Уллу Хорламны 75-жыллыгъына
             Къулбайланы Алийни «Кишилик сыналгъанда» деген китабындан
Кючмезланы Абдулланы юсюнден хапарны мен биринчи кере 1943 жылда эшитгенме. Аны кичи къарындашы Шагъабан бла мен Къабарты-Малкъар къырал пединститутну хазырлаучу курсларында окъуй эдик. Абдулла анга письмо бла бирге фронтда чыкъгъан газетни жиберген эди. Газетни аты эсимде тюйюлдю. Биз, студентле, аны къолдан къолгъа бере, бир тизгинин къоймай окъудукъ. Жерлешибизни кишилигини, жигитлигини юсюнден айтыла эди анда. Къууандыкъ, ёхтемлендик таулу жашны къыралыбызгъа къоркъуу тюшгенде аны къоруулагъанланы ал сатырында болгъанына. Къайдан биллик эдик биз кёп бармай Кючмез улуну къара къагъыты келлигин?

Къайсы халкъны да бети, акъылманлыгъы аны бурун заманладан бери келген культурасына, табийгъатны байлыгъын хайырлана билгенине кёре ачылады. Бурун заманлада окъуулары, жазыу усталыкълары болмагъан таулула алгъын кеслерине къаллай дарманла этип бакъгъандыла? Ма аны юсюнден Зокаланы Зейтун сейир хапар жазгъан эди газетибизге. Аны бла сизни да шагъырей этерге сюебиз.

Быйыл сентябрьде кючюне бир ненча федерал закон киреди, ала  къыралны инсанларыны асламыны сейирлери бла байламлыдыла дерге боллукъду.

Предпринимательство бла кюрешгенле налогланы  тынч амал бла  тёлеу система болгъанын биледиле. Кёпле ишлерин анга тийишлиликде бардырадыла. Энди уа алагъа аны бютюн женгил этгендиле. Федерал налог службадан билдиргенлерине кёре, ишлеринде онлайн-кассаланы хайырланыучу предпринимательле келир жылдан башлап  отчётланы кёп къалмай барындан да эркин этилликдиле. Ала тёлерик налогну, сагъынылгъан кассаладан келген информацияны  ФНС кеси тийишдирип тергерикди, ызы бла билдириу да жиберликди.

Келир жыл октябрьде Россей Федерацияны битеу жеринде да халкъны санын жазыу бардырыллыкъды. Бу иш тийишли федерал законнга кёре тамамланады. Кеси да Россейни тарыхында онекинчисиди. Аны эсеплери уа   битеу дунияда жашагъан халкъны жазыуну тарихлерине къошуллукъдула. Аны 2020 жылда  бардырыргъа уа битеу къыралланы башчыларын  ООН-ну Генеральный секретары чакъыргъанды.

Жашау халла

Огъары Малкъарны сыйлы къартларындан бири (ёлгенди, жаннетли болсун) редакциягъа терк-терк келиучю эди. Кёпню кёрген, кёпню билген эсли адам сейир хапарла да айтханды. Ма бу аладан бириди. 

РАН-ны КЪМР-де Илму арасыны таматасыны къуллугъун толтургъан Залимгерий Нагоев Инженерия жаны бла АНАНД халкъла аралы колледжни проректору профессор Правин Агарвал бла тюбешгенди. Къонакъны бери келиую – Фундаментал  тинтиулени россейли фондуну бла Индияны  правительствосуну илму эм технологияла жаны бла департаментини байламлыкъла жюрютюулерини хайырындан болгъан ишди. Аны юсюнден бизге  илму араны пресс-секретары Фатима Магомедова билдиргенди.

Жоллада жюрюуню  жорукъларын  (ПДД) бузукълукъ этилгени ючюн салыннган тазирни дауларгъа, сюдге эмда правону къоруулау органлагъа заявленияла берирге боллукъду энди къырал жумушланы Интернет порталында. Бу кюнледе анда сынам халда энтта да беш суперсервис сингдирилгенди. Ол санда  «Пенсия онлайн» эмда «Жууукъ адамыгъызны тас этген эсегиз» дегенле да бардыла.

Къабарты-Малкъарда «Сабийни школгъа хазырла» деген жандауурлукъ акция быйыл бла экинчи кере бардырылады. Анга къатышыргъа сюйгенлени саны да ёседи.   Быйыл къолайсыз  юйюрледен  эки мингден аслам   сабийге болушлукъ тапдырыллыкъды.   Ала портфельледен башлап юс кийимге дери жалчытылынныкъдыла.

«Единая Россия» битеуроссей политика партияны къырылгъан агъачланы орунларына жангыларын къурау жаны бла акциясына кёре 2020 жылны жайына миллиондан артыкъ терек орнатыллыкъды. Ол иш жылыракъ регионлада быйылны  сентябрь-октябрь айларында окъуна  башланырыкъды. Биринчи болуп акциягъа Сибирьни, Узакъ Кюнчыгъышны эмда Север-Запад федерал округну регионлары, ол санда Хабаровск, Забайкальск, Приморск, Красноярск эмда Алтай крайла, Алтай, Бурятия эмда Карелия республикала, Амур, Иркутск, Омск, Томск, Новосибирск, Архангельск эмда Новгород областьла къошуллукъдула.

Элбрус районда билим бериу программалагъа кёре юйрениуню качествосу, билим бериуню тамблагъы кюню – ол темалагъа болгъанды Темирланы Анатолийни районну Билим бериу управлениясыны таматасы Атаккуланы Нуржан бла ушагъы да.

 Шимал Кавказны жаш тёлюсюню «Машук-2019» форумунда къонакъда РФ-ни Президентини СКФО-да толу эркинликли келечиси Александр Матовников эм округну субъектлерини башчылары болгъандыла. Ала «Проектлени ярмаркасында» бирси жыллада конкурслада  хорлагъан эмда  грантлагъа тийишли болгъан ишле бла  шагъырейленнгендиле.  Ызы бла регионладан  делегацияла бла тюбешгендиле.

Бюгюнлюкде кёп фатарлы юйюрлеге капитальный ремонт этиуню юсюнден даулашла дайым чыгъа турадыла. Программа къабыл кёрюлюп, налог тохташдырылгъанлы иги кесек заман озгъанды, болсада  адамла аны магъанасын толу ангыламайдыла, тёлерге унамагъанла да аз тюйюлдюле. Аны юсюнден «Комсомольская правда» газетде РФ-ни алгъыннгы къурулуш эм жашау журт-коммунал мюлк министри Михаил Меньни интервьюсун басмалауну дурус кёргенбиз.